ފުވައްމުލައް (ޏ. އަތޮޅު)

Fuvahmulah, Maldives ފުވައްމުލައް
Inhabited island
ޤައުމު	ދިވެހިރާއްޖެ
Geographic atoll	Gnaviyani Atoll
Administrative atoll	Gnaviyani Atoll
މާލެއާއި ހުރި ދުރުމިން	494 km (307 mi)
ސަރުކާރު
• Council	Fuvahmulah Atoll Council
Dimensions
• Length	4.5 km (2.8 mi)
• Width	1.2 km (0.7 mi)
އާބާދީ  (June 2010)
• Total	11,140
ފަންވަތް:Pluralize from text	ފަންވަތް:Pluralize from text
Time zone	UTC+05:00 (MST)

ފުވައްމުލައް

ފުވައްމުލަކަކީ އަތޮޅެއް ނޫނެވެ. އެވޭލާ ޒަމާނުގައި މާކަނޑާ ގުޅިފައި އޮތް ވިލެއް އޮތެވެ. ކަނޑިންމަ ބެދުމުގެ ސަބުން މިހާރަކު ވިލެއްފަޅެއް ނެތެވެ. ފަޅުތެރޭގައި އެންމެ ފުނައް އޮތް ތާގައި އުފެދުނީ ކުޅިއެވެ. އެއީ ރަށުގެ ދެކުނުގައިވާ ބަންޑާރަކިޅި އާއި އުތުރު ކޮޅޮގައި ވާ ދަޑިމަގިކިޅިއެވެ. ފަޅު އޮތްތަން އޮތީ ޗަސްބިމުގެ ގޮތުގައެވެ.މި ދެކުޅިއާ ގުޅިފައިވާ ޗަސް ބިން ހިމެނޭ ސަރަހައްދު ވެސް އޮތީ ހިކިފަސްތަނުގެ މެދުގައެވެ.މާކަޑާ ގުޅުމެއް ނެތެވެ. ހަތަރު އުދަރެސްފެނުގެހި ވަށާގެގެން ފުއްޓަރެވެ. ދިވެހިރާއްޖޭގެ އިދާރީ ހިންގުމަށް ޓަކާ އަތޮޅެއްގެ ގޮތުގައި ބެލި ނަމެވެސް އަތޮޅެއްގެ ސިފައެއް ފުވަމުލަކުގައި ނެތެވެ.

ހޭލީ ފަށުން އުސް ރަށެކެވެ. ރަށުތެރެ އޮތީ މެދަށް ފެންފައްސިޔަކޮށެވެ. އެހެނަސް އުތުރު ފަރާތް ވަނީ ތިރިކޮށެވެ. ހޭޅީ ފަށުން އެންމެ ތިރި ކޮށްއޮތީ ރަށުގެ "ބަނޑަހާ ފަންނާ" ދިމާލުންނެވެ.އެންމެ އުހީ ހޯދަޑު އަވަށެވެ.މިރަށަކީ ފެން ހެޔޮ،ފަސްގަނޑު ރަގަޅު ދަނޑުވެރި ރަށެކެވެ.ހޭޅި ފަށުގައި ހުރީ މަގުލާއި ދިވެހި ރުކެވެ.ރުއް އެންމެ ގިނައީ ހޭޅި ފަށުގައެވެ.ދުވަސް ކޮޅެއް ކުރި ރަށުތެރޭ ގައި ބިޔަ ދަބާއި ފުނަގަސް ހުއްޓެވެ. ބިޔަދޮވިކަމާ އެކުވެ މިހާރު ވަރަށް މަދެވެ.ޗަސްބިމުގައި ހައި، އަލަނާސި، ހަނޑުއަދި އޮޅުއަލަ ހައްދައި އުޅުނެވެ.

ޒަމާނުސުރެ އިދާރީ ގޮތުން ބެހިފައިވާ އަވަށްތަކަކީ (1) – ދަޑިމަގު (2) – ހޯދަޑު (4) – މާދަޑު (6) – ދަށޮކުބާ (7) - މިސްކިތްމަގު (8) – ދޫނޑިގަން (9) – ފުނާޑު އެވެ. މީގެތެރެއިން ދަށޮކުބާ،މިސްކިތްމަގަށް އިތުރުކޮށް މިއަވަށް ވަނީ އުވާލާފައެވެ.

މީހުން އާބާދުވުން

ޙިޖްރައިން 6 ވަނަ ޤަރުނުގެ ކުރީކޮޅު،މީލާދީން 12 ވަނަ ޤަރުނުގެ ކުރިން ފުވައްމުލަކުގައި މީހުން އުޅެފައި ވާ ކަމުގެ ހެކި މިހާރުވެސް ފެންނާން އެބަހުއްޓެވެ. އެހެ ނަމަވެސް އެކިފަރުމަތިން ފުވައްމުލައް ފަޅުވިއެވެ. އޭގެ އަދަދާއި ބެހޭ ކޮތުން ޚިޔާލު ތަފާތެވެ. ހަތްފަހަރު ފަޅުވިކަމަށްވެސް ބުނެ އުޅެއެވެ.ދިރާސާ ކުރެވުނު މިންވަރުން ކަޑައެޅިއެގެއޮތީ ތިން ފަހަރެވެ.

ފުރަތަމަ ފަހަރު: ފުވައްމުލައް ފަޅުވެފައި ވަނިކޮށް އެރަށް ކޮށައި ޢިމާރާތްކޮށް އާބާދުކޮށް އެރަށުގައި ވަޒަން ވެރިވި މީހަކީ އަލީ އަޑަފިކަލޭގެ އާއި އޭނާގެ އެކުވެރީންގެ ބައެކެވެ. މިއަލީ އަޑަފިކަލޭގެ އަކީ ޔޫސުފުނާއިބުކަލޭގެ ފާނުގެ ފުތް ދޮން ޙަސަން ޚަތީބު ކަލޭގެ ފުތް ކަނބުރު އަދަރަހަން ޚަތީބުގެ ފުތް އުޠުވާނު ޚަޠީބުގެ ފުތް ސީދި ނާއިބުކަލޭގެ ފުތް އަލީ އަޑަފި ކަލޭގެ އެވެ. މީނާ ވަޒަންވެރިވެ އުޅުނީ މާދަޑި އަވަށު ކެޑޭރެ ގޭގައެވެ. މި އަލީ އަޑަފި ކަލޭގެފާނު ބިނާކުރެއްވި މިސްކިތުގެ ނަމަކީ ކެޑޭރެ މިސްކިތެވެ.

ދެވަނަ ފަހަރު:ފުވައްމުލައް ފަޅުވެފައި ވަނިކޮށް މިފަހަރު އެރަށް ކޮށައި ޢިމާރާތްކޮށް އާބާދުކޮށް އެރަށުގައި ވަޒަން ވެރިވި މީހަކީ ދޮން އަބާ ކިރާއި އޭނާގެ އެކުވެރީންގެ ބައެކެވެ. މީނާ ބިނާކުރެއްވި މިސްކިތުގެ ނަމަކީ އަބާކިރު ކަލޭގެ މިސްކިތެވެ. މިދޮން އަބާކިރަކީ ޔޫސުފު ނާއިބު ކަލޭގެ ފާނުންގެ ފުތް ޢަބްދު ނާއިބު ކަލޭގެފާނުގެ ފުތް ޔަހްޔާ ނާއިބުކަލޭގެފާނުންގެ ފުތް ޢުމަރު ފަނޑިޔާރުކަލޭގެފާނުގެ ރަންފުތުކަލޭގެ ފުތް ހާނާރު މުޙައްމަދުކަލޭގެ ފުތް ރަންފުތްކަލޭގެ ފުތް ދޮން އަބޫބަކުރު ކަލޭގެފާނު އެވެ. މީނާ މަޝްހޫރުވެފައިވަނީ ހުވަދޫ އަބާކިރުގެނަމުންނެވެ.

ތިންވަނަ ފަހަރު: ފުވައްމުލައް ފަޅުވެފައި ވަނިކޮށް މިފަހަރު އެރަށް ކޮށައި ޢިމާރާތްކޮށް އާބާދުކޮށް އެރަށުގައި ވަޒަން ވެރިވި މީހަކީ މުލަކު މޫނުފާކު މުދިން ކަލޭގެފާނު އެވެ. މޫނުފާކު މުދިންކަލޭގެފާނަކީ ޔޫސުފު ނާއިބު ކަލޭގެ ފާނުގެ ފުތް ހޯދަޑު ދޮން ޙަސަން ޚަޠީބު ކަލޭގެ ފުތް ކަބުރު އަދަރަހަން ޚަޠީބުގެ ފުތް އުޠުވާން ކަތީބުގެ ފުތް ސީދި ނާއިބު ކަލޭގެ ފުތް ޢަލީ އަޑަފިކަލޭގެ ފުތް ކެހެރި ތައި ނާއިބު ކަލޭގެ ފުތް ކެހެރި ތައި ދޮން އަބަރަހަން ޚަޠީބު ކަލޭގެ ފުތް މޫސާ ޚަޠީބު ކަލޭގެ ފުތް އިބްރާހިމް ޚަތީބުކަލޭގެ ފުތް އަނބުލެމަގި ދޮން ޙުސެން ކަތީބުކަލޭގެ ދިޔަރެހިމަގު ދޮން ޙަސަން ޚަޠީބު ކަލޭގެ ފާނުގެ ފުތް މޫނުފާކު މުދިން ކަލޭގެފާނު އެވެ. މިއީ މިހާތަނަށް ހޯދޮނު މައުލޫމާތު ތަކުން އެގުން މިންވަރެވެ.

ފަޅުވާން ދިމާވި ސަބަބު

ފަޅުވާން ދިމާވި ސަބަބަކީ ކޮންމެވެސް ބަލިމަޑު ކަމެއްގައި ގިނަ ޢަދަދަކަށް މީހުން މަރުވާން ފެށުމުން ރަށް ދޫ ކޮށްފައި ،އެކި ރަށް ރަށަށް ދިއުމުންނެވެ. ޔަޤީންކަމާއެކު އައްޑު އަތޮޅު މީދުއަށް ދިޔަކަން މީދޫގެ ތާރީޚުން އެގެއެވެ. މީދުއަށް ދިޔަ ދޯނިފަހަރުތަކުގައި ގިނަ ޢަދަދެއްގެ މީހުން މަރުވެފައިވާ ތިއްބެވެ. މަރުނުވެ ތިބި މީހުން ތިބީ ގަދަފަދަ ހުމެއްޖެހި، ޙާލު ދެރަވެފައެވެ. މިގޮތަށް މަރުވެގެން ގެނެވުނު ހުރިހާ މީހުން ވަޅުލެވިފައިވަނީ މީދޫގެ “މާކަންމަތި” ކިޔާ ޞަރަޙައްދުގައެވެ. އެތަނަށް ފުވައްމުލަކު މީހުންކިޔައި އުޅެނީ މުލަކު ކައްބިމެވެ. އެތަނަކީ ކޯގަންނުގެ ހުޅަގު ފަރާތުގައިވާ ވަކި ޚާއްޞަ ޞަރަޙައްދެކެވެ.މިތަން މިހާރުވެސް އެނގެން އެބައޮތެވެ.

ފުވައްމުލަކަށް ޖިއޮގްރާފީ ގޮތުން އައިސްފައިހުރި ބަދަލުތަކާއި ރަށް ފަޅުވުމާއި ގުޅުމެއް ހުރެދާނެކަމީ ލަފާކުރެވޭކަމެކެވެ. ކަޑިންމަ ބެދުމުގެ ސަބަބުން ބަލިމަޑުކަމެއް އުފެދުމަކީ އެކަށީގެންވާ ކަމެކެވެ.ވިލުތެރޭގައި މަސްތައް މަރުވެ ކުނިވާނެކަމީ ހަމަޔަގީނުން ހިގާފައި ހުންނާނެ ކަންތަކެވެ. އޭގެ ސަބަބުން ބަލިމަޑުކަން އުފެދޭ ނެއެވެ. ވިލު އެއްކޮށް ބެދުނީ އެކި ފަހަރު މަތިން ކަމަށް ވެސް ވެދާނެއެވެ.މިއީ ފަޅުވުމާ މެދު އަމީއްލަ ޚިޔާލެކެވެ.