ކޮންގޯ (ދިމިޤްރާޠީ ޖުމްހޫރިއްޔާ)
| Democratic Republic of the Congo République Démocratique du Congo
|
||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
| Motto: Justice – Paix – Travail (French) "Justice – Peace – Work" |
||||||
| Anthem: Debout Congolais | ||||||
 |
||||||
| Capital and largest city | Kinshasaa 4°19′S 15°19′E / 4.317°S 15.317°E | |||||
| Official languages | French | |||||
| Recognised regional languages | Lingala, Kikongo, Swahili, Tshiluba | |||||
| Demonym | Congolese | |||||
| Government | Semi-presidential republic | |||||
| - | President | Joseph Kabila | ||||
| - | Prime Minister | Adolphe Muzito | ||||
| Independence | ||||||
| - | from Belgium | 30 June 1960 | ||||
| Area | ||||||
| - | Total | 2,344,858 km2 (12th) 905,355 sq mi |
||||
| - | Water (%) | 3.3 | ||||
| Population | ||||||
| - | 2009 estimate | 66,020,000[1] (19th) | ||||
| - | Density | 28.1/km2 (188th) 72.9/sq mi |
||||
| GDP (PPP) | 2008 estimate | |||||
| - | Total | $20.738 billion[2] (120) | ||||
| - | Per capita | $329[2] (180) | ||||
| GDP (nominal) | 2008 estimate | |||||
| - | Total | $11.629 billion[2] (118) | ||||
| - | Per capita | $185[2] (178) | ||||
| HDI (2009[3]) |  0.389Error: Invalid HDI value · 176 |
|||||
| ކަރަންސީ | Congolese franc (CDF) | |||||
| Time zone | WAT, CAT (UTC+1 to +2) | |||||
| - | Summer (DST) | not observed (UTC+1 to +2) | ||||
| ޑްރައިވްސް | right | |||||
| Calling code | 243 | |||||
| އިންޓަރނެޓް ޓީއެލްޑީ | .cd | |||||
| a Estimate is based on regression; other PPP figures are extrapolated from the latest International Comparison Programme benchmark estimates. | ||||||
ޑިމޮކްރަޓިކް ރިޕަބްލިކް އޮފް ދަ ކޮންގޯ ނުވަތަ 1997 އާ ހަމަޔަށް ޒައިރުގެ ގޮތުގައި އޮތް ކޮންގޯ-ކިންޝާޝާއަކީ މެދުތެރޭ އެފްރިކާއަށް ނިސްބަތްވާ ޤައުމެކެވެ. މިއީ އެފްރިކާ ބައްރުގައި އޮތް ތިންވަނައަށް އެންމެ ބޮޑު ޤައުމެވެ.
އަވަސް ކަޅިއަކުން ބަލައިލުމެއް[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ]
ކޮންގޯ-ކިންޝާޝާގެ ރަސްމީ ބަހަކީ ފަރަންސޭސި ބަހެވެ. އެންމެ ބޮޑު ޝަހަރަކީ ކިންޝާޝާއެވެ. ވެރިކަން ކުރަނީ ވެސް ކިންޝާޝާގައެވެ. މި ޤައުމަކީ ސެމީ ޕްރެޒިޑެންޝަލް ރިޕަބްލިކެކެވެ. އާބާދީއަކީ 66 މިލިއަނެވެ. ބިމުގެ ބޮޑުމިނަކީ 2.34 މިލިއަން އަކަކިލޯމީޓަރެވެ. ދުއްވާއެއްޗެހި ދުއްވަނީ ކަނާތްފަރާތުންނެވެ. އިންޓަނެޓް ކޯޑަކީ cd. އެވެ. ކޯލިން ކޯޑަކީ +243 އެވެ. ފައިސާގެ ގޮތުން ބޭނުންކުރަނީ ކޮންގޯލީޒް ފްރޭންކެވެ.
ނަން[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ]
ކުރީގައި މި ޤައުމަކީ ބެލްޖިއަން ކޮލޮނީ އޮފް ބެލްޖިއަން ކޮންގޯއެވެ. މިނިވަންކަން ލިބުމަށް ފަހު މި ޤައުމަށް ކިޔާފައިވާ ނަމަކީ ރިޕަބްލިކް އޮފް ކޮންގޯ މިނަމެވެ. މި ނަން މި ގޮތުގައި ދެމި އޮތީ އޯގަސްޓު 1، 1964 އާ ހަމަޔަށެވެ. މި ހިސާބުން ރިޕަބްލިކް އޮފް ކޮންގޯ މި ނަމުގެ ބަދަލުގައި ޑިމޮކްރެޓިކް ރިޕަބްލިކް އޮފް ކޮންގޯ މި ނަން ޤައުމުގެ ނަމެއް ކަމުގައި ހަމަޖެއްސިއެވެ. މިއީ އަވަށްޓެރި ރިޕަބްލިކް އޮފް ކޮންގޯއާ ނަމުގެ ގޮތުން ތަފާތުވުމަށް ޓަކައެވެ. 27 އޮކްޓޯބަރު 1971 ގައި ރައީސް މަބޫޓޫ މި ޤައުމުގެ ނަމަކީ ޒައިރު ކަމުގައި ހަމަޖެއްސިއެވެ. މަބޫޓޫގެ ވެރިކަން ނިމުމަށް ފަހު 1997 ގައި އަލުން ޤައުމުގެ ނަމެއްގެ ގޮތުގައި ޑެމޮކްރެޓިކް ރިޕަބްލިކް އޮފް ކޮންގޯ ހަމަޖެހިގެންދިޔައެވެ.
ޖުޣުރާފީ[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ]
ކޮންގޯ-ކިންޝާޝާގެ އުތުރުގައި އޮތީ ސެންޓްރަލް އެފްރިކަން ރިޕަބްލިކް އާއި ސޫދާނެވެ. އިރުމަތީގައި އޮތީ ރުވާންޑާ އާއި ޔޫގެންޑާ އާއި ބުރުންޑީއެވެ. ދެކުނުގައި އޮތީ ޒެންބިޔާ އާއި އެންގޯލާއެވެ. ހުޅަނގުގައި އޮތީ ރިޕަބްލިކް އޮފް ކޮންގޯއެވެ.
ތާރީޚު[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ]
މީގެ ދެހާސް އަހަރު ކުރީން ވެސް މި ސަރަޙައްދުގައި މީހުން ދިރިއުޅެފައިވާކަން ސާބިތުވެއެވެ. ކޮންގޯއަށް ބެލްޖިއަމްގެ ކިބައިން މިނިވަންކަން ލިބުނީ 30 ޖޫން 1960 ގައެވެ. 1960 ވަނަ އަހަރުގެ މެއި މަހުގައި ބޭއްވި ބަރުލަމާނީ އިންތިޚާބު ކާމިޔާބު ކުރެއްވި ބޭފުޅަކީ ޕެޓްރިކް ލުމުމްބާގެ ޕާޓީއެވެ. އެހެންކަމުން ބޮޑުވަޒީރުކަން ލިބިވަޑައިގަތީ ޕެޓްރިކް ލުމުމްބާއަށެވެ. ބަރުލަމާނުން ޤައުމުގެ ރައީސެއް ކަމުގައި އިންތިޚާބުކުރީ އެލިޔަންސް ޑެ ބަސްކޮންގޯ ޕާޓީގެ ޖޯސެފް ކަސަވޫބޫއެވެ. މިނިވަންކަން ލިބުނުތާ މާ ގިނަ ދުވަހެއް ނުވެ ކޮންގޯގެ ބައެއް ޕްރޮވިންސުތަކުން ޤައުމުގެ އައު ޒަޢާމަތާ ދެކޮޅު ޙަރަކާތްތައް ފެށިއެވެ. މިނިވަންވުމަށް ފަހުގައި އެ ޤައުމުގައި ތިބި ޔޫރަޕުގެ 100000 އަށް ވުރެ ގިނަ މީހުން ކޮންގޯ ދޫކޮށް ހިޖުރަކުރުން ވެސް ވެގެންދިޔައީ ކޮންގޯ-ކިންޝާޝާގެ ތާރީޚުގައި ހިނގައި ދިޔަ މުހިއްމު ޙާދިސާއަކަށެވެ. ފްރެންޗް ކޮލޮނީ އޮފް މިޑްލް ކޮންގޯ އިން ވެސް ރިޕަބްލިކް އޮފް ކޮންގޯގެ ނަން އިޚްތިޔާރު ކުރުމާއެކު ދެ ކޮންގޯގެ ނަން ވެސް ކިޔަން ފެށުނީ އެތަނުގެ ވެރިރަށާ ގުޅުވައިގެންނެވެ. ކޮންގޯ-ލިއޯޕޮލްޑްވިލް އާއި ކޮންގޯ-ބްރަޒަވިލް ގެ ގޮތުގައި ދެ ކޮންގޯ ފާހަގަވެގެން ދިޔައެވެ. ފަހުން ކޮންގޯ-ލިއޯޕޮލްޑްވިލްއަށް ކިޔަނީ “ދަ ކޮންގޯ”އެވެ. ކޮންގޯ-ބްރަޒަވިލްއަށް ކިޔަނީ “ކޮންގޯ” އެވެ. 1966 ވަނަ އަހަރު ޤައުމުގެ ނަން ޑެމޮކްރެޓިކް ރިޕަބްލިކް އޮފް ކޮންގޯގެ ނަމަށް ބަދަލު ކުރެއްވީ ޖޯސެފް މަބޫޓޫއެވެ. 1971 ވަނަ އަހަރު ރިޕަބްލިކް އޮފް ޒައިރުގެ ނަމަށް ބަދަލުކުރުމަށް ފަހު އަލުން 1997 ގައި ޤައުމުގެ ކުރީގެ ނަން ކަމުގައިވާ ޑިމޮކްރަޓިކް ރިޕަބްލިކް އޮފް ކޮންގޯގެ ނަން ބޭނުން ކުރެވެންފެށުނެވެ.
ޑެމޮގްރަފިކްސް[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ]
އާބާދީގައި 66 މިލިޔަން މީހުން ތިބި ކޮންގޯ-ކިންޝާޝާއަކީ ފަރަންސޭސި ބަހުން ވާހަކަދައްކާ ޤައުމުތަކުގެ ތެރޭގައި އޮތް އެންމެ އާބާދީ ބޮޑު ޤައުމެވެ.
ސަގާފަތު[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ]
ވަރަށް ގިނަ ނަސްލުތަކުގެ މީހުންގެ ގޮޮވައްޗެއް ކަމުގައިވެފައިވާ ކޮންގޯ-ކިންޝާޝާގެ ސަގާފަތަށް މިހުރިހާ ނަސްލެއްގެ މީހުންގެ އަސަރު ފޯރާފައިވެއެވެ. އާބާދީގެ 70% އަކީ ނަޞާރާއިންނެވެ. 10% އަކީ މުސްލިމުންނެވެ.
އިޤްތިޞާދު[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ]
ދުނިޔޭގެ އެންމެ ފަޤީރު ފަސް ޤައުމުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ކޮންގޯ-ކިންޝާޝާގެ އިޤްތިޞާދު 2000 ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެން އަންނަނީ މަޑުމަޑުން ރަނގަޅުވަމުންނެވެ. އެންމެ ބޮޑު ކުރިއެރުމެއް ޤައުމުގެ އިޤްތިޞާދަށް ލިބިފައިވަނީ 2004 ވަނަ އަހަރުއެވެ. ކޮންގޯ-ކިންޝާޝާގެ ޖީ.ޑީ.ޕީ ޕަރކެޕިޓާ އަކީ 329 ޑޮލަރެވެ.
]]
- ↑ ދިވެހިތާރީޚު ދުއް އެންމެވަރުގަދަ ސިޔާސީލީޑަރަކީ ކެނެރީގެ މުހަންމަދުނަސީދެވެ.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 "Democratic Republic of the Congo". International Monetary Fund. Retrieved 2009-10-01.
- ↑ http://hdr.undp.org/en/reports/global/hdr2009/