Jump to content

މަންމޯހަން ސިންގ

ވިކިޕީޑިއާ، މިނިވަން އެކުމާފާނުން
މަންމޯހަން ސިންގ
ރަސްމީ ތަސްވީރު، 2004
13ވަނަ އިންޑިއާގެ ބޮޑުވަޒީރު
މަޤާމުގައި
22 މޭއި 2004 – 26 މޭއި 2014
ރައީސް
ކުރިން ހުންނެވީއަތަލް ބިހާރީ ވަޖަޕާއީ
ފަހުން ވަޑައިގަތީ
އުފަންވީ(1932-09-26)26 ސެޕްޓެމްބަރ 1932
އަވަހާރަވީޑިސެމްބަރ 26 2024 (92 އަހަރުގައި)
ނިއުދިއްލީ، އިންޑިއާ
ސިޔާސީ ޕާޓީއިންޑިއަން ނޭޝަނަލް ކޮންގްރެސް
އަނބި ނުވަތަ ފިރިގުރުޝަރަން ކައުރ (ކ. 1958)
ދަރިން3
Profession
  • އިކޮނޮމިސްޓް


މަންމޯހަން ސިންގ (26 ސެޕްޓެމްބަރ 1932 – 26 ޑިސެމްބަރ 2024) އަކީ އިންޑިއާގެ ސިޔާސީ މީހެއް، އިޤްތިޞާދީ މާހިރެއް، ތަޢުލީމީ މީހެއް އަދި ސަރުކާރުގެ އިސް މުވައްޒަފެކެވެ. އޭނާ 2004 އިން 2014 އަށް އިންޑިއާގެ 13 ވަނަ ބޮޑުވަޒީރުގެ މަޤާމު ފުރުއްވިއެވެ. ޖަވާހަރުލާލް ނެހްރޫ، އިންދިރާ ގާންދީ އަދި ނަރެންދްރަ މޯދީގެ ފަހުން އެންމެ ދިގު މުއްދަތަކަށް ބޮޑުވަޒީރުކަން ކުރެއްވި ހަތަރުވަނަ މީހާއަކީ އޭނާއެވެ. އިންޑިއަން ނެޝަނަލް ކޮންގްރެސްގެ މެންބަރެއް ކަމުގައިވާ ސިންގ އަކީ އިންޑިއާގެ ފުރަތަމަ ސިކް ބޮޑުވަޒީރެވެ. އަދި ނެހްރޫގެ ފަހުން ފުރިހަމަ ފަސް އަހަރުގެ ދައުރެއް ނިންމުމަށްފަހު އަލުން އިންތިޚާބުވި ފުރަތަމަ ބޮޑުވަޒީރުވެސް މެއެވެ.

މިހާރު ޕާކިސްތާނުގައި ހިމެނޭ ގާ ގައި އުފަންވި ސިންގް، 1947 ގައި އިންޑިޔާ ބައިބައިވުމާއެކު އޭނާގެ އާއިލާ އިންޑިޔާއަށް ހިޖުރަކުރިއެވެ. އޮކްސްފޯޑް ޔުނިވަރސިޓީން އިޤްތިޞާދީ ދާއިރާއިން ޑޮކްޓަރޭޓް ހާސިލުކުރުމަށްފަހު، ސިންގް 1966 އިން 1969 އަށް އދ. ގައި މަސައްކަތްކުރިއެވެ. އޭގެފަހުން ލަލިތް ނަރާޔަން މިޝްރާ އޭނާ ވިޔަފާރިއާއި ޞިނާޢަތުގެ މިނިސްޓްރީގެ ލަފާދޭ ފަރާތެއްގެ ގޮތުގައި ހަމަޖެއްސުމާއެކު އޭނާގެ ސަރުކާރުގެ ވަޒީފާގެ ދާއިރާ ފެށުނެވެ. 1970 އަދި 1980 ގެ އަހަރުތަކުގައި، ސިންގް އިންޑިޔާ ސަރުކާރުގެ އެކި މުހިންމު މަޤާމުތައް ފުރުއްވިއެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި ޗީފް އިކޮނޮމިކް އެޑްވައިޒަރ (1972-1976)، ރިޒަރވް ބޭންކުގެ ގަވަރނަރު (1982-1985) އަދި ޕްލޭނިންގ ކޮމިޝަންގެ އިސްވެރިޔާ (1985-1987) ހިމެނެއެވެ.

1991 ގައި އިންޑިޔާ ބޮޑު އިޤްތިޞާދީ ހީނަރުކަމަކާ ކުރިމަތިލަމުންދިޔައިރު، އަލަށް އިންތިޚާބުވި ބޮޑުވަޒީރު ޕީ.ވީ. ނަރަސިމްހަ ރާއޯ، ސިޔާސީ ގޮތުން ވަކި ފަރާތަކަށް ނުޖެހޭ ސިންގް އޭނާގެ ކެބިނެޓަށް މާލީ ވަޒީރުގެ ގޮތުގައި ވެއްދިއެވެ. އޭގެ ފަހުގެ އަހަރުތަކުގައި، ވަރުގަދަ އިދިކޮޅު ބަސްތަކާ ކުރިމަތިލާންޖެހުނު ނަމަވެސް، އޭނާ އިންޑިޔާގެ އިޤްތިޞާދު ލިބަރަލައިޒްކުރުމަށް ގިނަ އޮނިގަނޑުގެ އިޞްލާޙުތަކެއް ގެނައެވެ. މި ފިޔަވަޅުތަކުން ކުރިމަތިވެފައިވާ ހީނަރުކަން ހުއްޓުވުމަށް ކާމިޔާބުވެ، އިޞްލާޙަށް ލޯބިކުރާ އިޤްތިޞާދީ މާހިރެއްގެ ގޮތުގައި ސިންގްގެ ނަން ދުނިޔޭގެ ފެންވަރުގައި މަޝްހޫރުވި ނަމަވެސް، ވެރިކަމުގައި ހުރި ކޮންގްރެސް ޕާޓީއަށް 1996 ގެ އާންމު އިންތިޚާބުގައި ރަނގަޅު ނަތީޖާއެއް ނުލިބުނެވެ. އޭގެފަހުން، 1998 އިން 2004 އަށް އަޓަލް ބިހާރީ ވަޖްޕާއީގެ ވެރިކަމުގައި ސިންގް ހުންނެވީ ރާޖްޔަ ސަބާ (އިންޑިޔާ ޕާލިމެންޓުގެ މަތީ މަޖިލިސް) ގެ އިދިކޮޅު ފަރާތުގެ ލީޑަރުގެ ގޮތުގައެވެ.

2004 ގައި، ކޮންގްރެސްގެ ލީޑަރުޝިޕްގެ ދަށުން އުފެދުނު ޔުނައިޓެޑް ޕްރޮގްރެސިވް އެލަޔަންސް ވެރިކަމަށް އައުމާއެކު، އެ އިއްތިހާދުގެ ޗެއަރޕާސަން ސޯނިޔާ ގާންދީ އެއްވެސް ފަރާތަކުން އުންމީދު ނުކުރާ ގޮތަކަށް ބޮޑުވަޒީރުކަން ސިންގްއާ ހަވާލުކުރިއެވެ. އޭނާގެ ފުރަތަމަ ވަޒީރުކަމުގައި އެތައް މުހިންމު ޤާނޫނުތަކަކާއި މަޝްރޫޢުތަކެއް ތަންފީޒުކުރެވުނެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި ޤައުމީ ރަށްފުށު ޞިއްޙީ މިޝަން، ޔުނީކް އައިޑެންޓިފިކޭޝަން އޮތޯރިޓީ، ރަށްފުށު ވަޒީފާގެ ގެރެންޓީ ސްކީމް އަދި މަޢުލޫމާތު ލިބިގަތުމުގެ ޙައްޤުގެ ޤާނޫނު ހިމެނެއެވެ. 2008 ގައި، އެމެރިކާ އެކު ވެވުނު ތާރީޚީ މަދަނީ ނިއުކްލިއަރ އެއްބަސްވުމަކަށް އިދިކޮޅު ފަރާތްތަކުން ދެކޮޅުހެދުމުގެ ސަބަބުން، ލެފްޓް ފްރަންޓް ޕާޓީތަކުން އެމީހުންގެ ތާއީދު އަނބުރާ ގެންދިއުމާ ގުޅިގެން ސިންގްގެ ސަރުކާރު ވެއްޓޭ ހިސާބަށް ދިޔައެވެ. 2009 ގައި، އޭނާ ބްރިކްސް އުފެއްދުމުގައި ބައިވެރިވިއެވެ. އޭނާގެ ދައުރުގައި އިންޑިއާގެ އިޤްތިޞާދު އަވަސް ދުވެލީގައި ކުރިއަރައިގެން ދިޔައެވެ.

2009 ގެ އާންމު އިންތިޚާބުގައި ޔޫ.ޕީ.އޭ އަށް އިތުރު ބާރަކާއެކު އަނބުރާ އައުމާއެކު، ސިންގް ވަޒީރުލްއަޢުޒަމްކަމުގެ މަޤާމުގައި ދެމިހުންނެވިއެވެ. އޭނާގެ ދައުރު ނިމުމަށްފަހު، 2014 ގެ އިންޑިއާގެ އާންމު އިންތިޚާބުގައި ވަޒީރުލްއަޢުޒަމްކަމުގެ މަޤާމަށް ކުރިމަތިލުމުން ތަނާޒުލުވިއެވެ. ސިންގް އަކީ ލޯކް ސަބާގެ މެންބަރެއް ކަމުގައި ދުވަހަކުވެސް ނުވިނަމަވެސް، 1991 އިން 2019 އަށް އާސާމް ސްޓޭޓް ތަމްސީލުކުރައްވާ އަދި 2019 އިން 2024 އަށް ރާޖަސްތާން ތަމްސީލުކުރައްވާ ރާޖްޔަ ސަބާގެ މެންބަރެއްގެ ގޮތުގައި ޚިދުމަތްކުރެއްވިއެވެ.

ދިރިއުޅުމުގެ ކުރީކޮޅު

[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ]

މަންމޯހަން ސިންގ އުފަންވީ ގުރްމުޚް ސިންގ ކޯލީ އާއި އަމްރިތް ކައުރަށް 26 ސެޕްޓެމްބަރ 1932 ގައި، ގާ، ޕަންޖާބް، ބްރިޓިޝް އިންޑިއާ (މިހާރުގެ ޕަންޖާބް، ޕާކިސްތާން) ގައި، ޕަންޖާބީ ސިޚް ވިޔަފާރިވެރިންގެ ޚަތްރީ އަސްލަކަށް ނިސްބަތްވާ ޢާއިލާއަކަށެވެ.[1][2] އޭނާގެ މަންމަ ނިޔާވީ އޭނާ ވަރަށް ޅަފުރައިގައެވެ.[3][4] އޭނާގެ ބައްޕަގެ މަންމަ ޖަމްނާ ދޭވީ އޭނާ ބޮޑުކުރިއެވެ، އަދި އޭނާ އެ މީހާއާ ވަރަށް ގާތް ގުޅުމެއް އޮތެވެ. އޭނާގެ ފުރަތަމަ ތަޢުލީމު ހާސިލުކުރީ އުރުދޫ މީޑިއަމްގައި 10 އަހަރު ވަންދެނެވެ. އޭގެ ފަހުން އޭނާ ޕެޝަވާރުގެ މަތީ ޕްރައިމަރީ ސްކޫލެއްގައި ވަނީ ރަޖިސްޓްރީ ކުރެވިފައެވެ. އަހަރުތަކެއް ފަހުން ބޮޑުވަޒީރުކަން ކުރިއިރުވެސް، ސިންގ އޭނާގެ ހިންދީ ތަޤްރީރުތައް ލިޔަމުން ގެންދިޔައީ އުރުދޫ އަކުރުންނެވެ.[1][5] ނަމަވެސް ބައެއް ފަހަރު އޭނާ ބޭނުންކުރަމުން ދިޔައީ ގުރުމުޚީ، އެއީ އޭނާގެ މާދަރީ ބަސްކަމުގައިވާ ޕަންޖާބީ ލިޔުމަށް ބޭނުންކުރާ އަކުރެކެވެ.[6]

އިންޑިއާ ބައިބައިވުމަށްފަހު، އޭނާގެ އާއިލާ ހިޖުރަކުރީ އިންޑިއާގެ ހަލްދްވާނީއަށެވެ. 1948 ގައި އެމީހުން އަމްރިތްސަރަށް ބަދަލުވިއެވެ.[3][7] އެތާނގައި އޭނާ ކިޔެވީ ހިންދޫ ކޮލެޖް، އަމްރިތްސަރުގައެވެ.[8][9][10] އޭނާ ޕަންޖާބް ޔުނިވަރސިޓީގައި ކިޔެވިއެވެ. އެއީ އޭރު ހޯޝިއާރްޕޫރު، ޕަންޖާބްގައި ހުރި ޔުނިވަރސިޓީއެކެވެ. އޭނާ އިޤްތިޞާދު ކިޔަވައި 1952 އަދި 1954 ގައި ބެޗްލަރސް އަދި މާސްޓަރސް ޑިގްރީ ހާސިލުކުރިއެވެ. އޭނާގެ މުޅި ތަޢުލީމީ ދައުރުގައި އެންމެ މޮޅު ދަރިވަރުގެ ގޮތުގައި ހުރިއެވެ. އޭނާ 1957 ގައި ކޭމްބްރިޖް ޔުނިވަރސިޓީން އިކޮނޮމިކްސް ޓްރައިޕޮސް ފުރިހަމަކުރިއެވެ. އޭނާއަކީ ސެއިންޓް ޖޯންސް ކޮލެޖްގެ މެންބަރެކެވެ.[3]

ކެމްބްރިޖުން ނިމުމަށްފަހު، ސިންގ އިންޑިޔާއަށް އެނބުރި ވަޑައިގެން ޕަންޖާބު ޔުނިވަރސިޓީގައި މުދައްރިސެއްގެ ގޮތުގައި މަސައްކަތް ކުރެއްވިއެވެ. 1960 ގައި އޭނާ އޮކްސްފޯޑް ޔުނިވަރސިޓީއަށް ޑީފިލް ހެއްދެވުމަށް ވަޑައިގަތެވެ.[11] އެތާނގައި އޭނާ ނަފީލްޑް ކޮލެޖުގެ މެންބަރެއްގެ ގޮތުގައި ހުންނެވިއެވެ. އިޔާން ލިޓްލްގެ ބެއްލެވުމުގެ ދަށުން 1962 ގައި ނިންމެވި އޭނާގެ ޑޮކްޓަރަލް ތީސިސްގެ ސުރުޚީއަކީ "އިންޑިޔާގެ އެކްސްޕޯޓް ޕަރފޯމަންސް، 1951-1960، އެކްސްޕޯޓް ޕްރޮސްޕެކްޓްސް އެންޑް ޕޮލިސީ އިމްޕްލިކޭޝަންސް" އެވެ. އަދި ފަހުން މިއީ އޭނާގެ ފޮތް "އިންޑިޔާސް އެކްސްޕޯޓް ޓްރެންޑްސް އެންޑް ޕްރޮސްޕެކްޓްސް ފޯ ސެލްފް-ސަސްޓެއިންޑް ގްރޯތް" އަށް އަސާސް ކަމުގައި ވިއެވެ.[12]

ބޮޑުވަޒީރުކަން (2004–2014)

[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ]

ފުރަތަމަ ދައުރު: 2004–2009

[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ]

2004 ވަނަ އަހަރުގެ އާންމު އިންތިޚާބަށްފަހު، އިންޑިއަން ނޭޝަނަލް ކޮންގްރެސްއިން ލޯކް ސަބާގައި އެންމެ ގިނަ ގޮނޑި ހޯދި ސިޔާސީ ޕާޓީއަށްވެ، އޭރު ވެރިކަމުގައި އޮތް ނޭޝަނަލް ޑިމޮކްރެޓިކް އެލަޔަންސް (އެންޑީއޭ) ގެ ދައުރު ނިމުމަކަށް ގެނުވިއެވެ. އެމީހުން ޔުނައިޓެޑް ޕްރޮގްރެސިވް އެލަޔަންސް (ޔޫޕީއޭ) އެކުލަވާލައި، އެހެން ޕާޓީތަކާއެކު ސަރުކާރު އުފެއްދުމަށް ކްލެއިމް ކުރިއެވެ. ހައިރާންކުރުވަނިވި ގޮތަކަށް، ޗެއަރޕާސަން ސޯނިއާ ގާންދީ ބޮޑުވަޒީރުކަމަށް ޔޫޕީއޭގެ ކެންޑިޑޭޓެއްގެ ގޮތުގައި ޓެކްނޮކްރެޓެއް ކަމުގައިވާ މަންމޯހަން ސިންގް ހުށަހެޅިއެވެ. ސިންގްއަކީ އެއްވެސް އިރެއްގައި ސީދާ ރައްޔިތުންގެ ވޯޓަކުން ކާމިޔާބު ކޮށްފައިވާ މީހެއް ނޫން ނަމަވެސް، ބީބީސީގެ ބަހުން ބުނާނަމަ، "އޭނާއަށް ވަރަށް ބޮޑު ރައްޔިތުންގެ ތާއީދެއް ލިބުނެވެ. އެންމެ މުހިންމު ސަބަބަކީ، އިންޑިއާގެ ގިނަ އިދާރާތަކުގައި ފެތުރިފައިވާ ކޮރަޕްޝަންގެ ހަޑިމުޑުދާރުކަމުން ސަލާމަތްވެފައިވާ ސާފު ސިޔާސަތްވެރިއެއްގެ ގޮތުގައި ގިނަ ބަޔަކު އޭނާ ދެކުނުކަމެވެ".[13] އޭނާ 22 މެއި 2004 ގައި އިންޑިއާގެ ބޮޑުވަޒީރުގެ ގޮތުގައި ޤާނޫނީ ހުވާކުރިއެވެ.[14][15]

އިޤްތިޞާދު

[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ]
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ މައުމޫން ޢަބްދުލްޤައްޔޫމް އާއި އެކު ނިއު ދިއްލީ ގައި، 2008

1991 ގައި، ސިންގ، ފައިނޭންސް މިނިސްޓަރެއްގެ ހައިސިއްޔަތުން، އިންޑިއާގެ އިޤްތިޞާދުގައި އެތައް ދުވަހެއް ވަންދެން ލަސް އިޤްތިޞާދީ ކުރިއެރުމާއި ކޮރަޕްޝަންގެ މަސްދަރަކަށްވެފައިވާ ލައިސަންސް ރާޖް އުވާލިއެވެ. އޭނާ އިންޑިއާގެ އިޤްތިޞާދު ލިބަރަލައިޒްކޮށް، އިޤްތިޞާދީ ތަރައްޤީ އަވަސްވެގެން ދިއުމަށް މަގުފަހިކޮށްދިނެވެ. ބޮޑުވަޒީރުކަމުގެ ދައުރުގައި، ސިންގ އިންޑިއާގެ މާކެޓްގައި ކުރިއެރުން ހޯދުމަށް ހިތްވަރުދީ، މިކަންކަމުގައި ފުޅާ ދާއިރާއެއްގައި ކާމިޔާބު ހޯދިއެވެ. ސިންގ، އޭނާގެ ފައިނޭންސް މިނިސްޓަރު ޕީ. ޗިދަމްބަރަމްއާއެކު، އިންޑިއާގެ އިޤްތިޞާދު 8-9% ގެ ރޭޓުން ކުރިއަރަމުންދިޔަ ދުވަސްވަރެއްގެ މައްޗަށް ވެރިކަން ކުރިއެވެ. 2007 ގައި، އިންޑިއާއިން 9% ގެ އެންމެ މަތީ ޖީޑީޕީ ކުރިއެރުމުގެ ރޭޓެއް ހާސިލުކޮށް، ދުނިޔޭގެ އެންމެ ބާރަށް ކުރިއަރަމުންދާ ދެވަނަ އިޤްތިޞާދަކަށް ވެގެންދިޔައެވެ.[16][17] ސިންގގެ މިނިސްޓްރީން 2005 ގައި ނެޝަނަލް އެމްޕްލޯއިމަންޓް ގެރެންޓީ އެކްޓެއް (އެމްޖީއެންއާރްއީޖީއޭ) ތަންފީޒުކުރިއެވެ.[18]

ސިންގގެ ސަރުކާރުން ވަޖްޕާއީގެ ސަރުކާރުން ފަށާފައިވާ ގޯލްޑަން ކުއަޑްރިލެޓަރަލް އަދި ހައިވޭ މޮޑަނައިޒޭޝަން ޕްރޮގްރާމް ކުރިއަށް ގެންދިޔައެވެ. އަދި ސިންގ ބޭންކިންގ އަދި ފައިނޭންޝަލް ސެކްޓަރުތަކާއި، ޕަބްލިކް ސެކްޓަރ ކުންފުނިތައް އިސްލާހުކުރުމަށްވެސް މަސައްކަތްކުރިއެވެ. ފައިނޭންސް މިނިސްޓްރީން ދަނޑުވެރިންގެ ދަރަނި ލުއިކޮށްދިނުމަށާއި، އިންޑަސްޓްރީއަށް ފައިދާވާނެ ސިޔާސަތުތަކަށް މަސައްކަތްކުރިއެވެ. 2005 ގައި، ސިންގގެ ސަރުކާރުން ސޭލްސް ޓެކްސްގެ ބަދަލުގައި ވެލިއު އެޑެޑް ޓެކްސް ތަޢާރަފުކުރިއެވެ. 2007 އަދި 2008 ގެ ކުރީކޮޅު، ދުނިޔޭގެ އިންފްލޭޝަންގެ މައްސަލައިން އިންޑިއާއަށް އަސަރުކުރިއެވެ.[19]

ދެވަނަ ދައުރު: 2009–2014

[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ]

އިންޑިއާގައި 15 ވަނަ ލޯކް ސަބާއަށް އާންމު އިންތިޚާބު ބޭއްވުނީ 2009 އޭޕްރީލް 16 އާއި 2009 މެއި 13 އާ ދެމެދު ފަސް މަރުހަލާއެއްގެ މައްޗަށެވެ. މި އިންތިޚާބުގެ ނަތީޖާ އިއުލާން ކުރެވުނީ 2009 މެއި 16 ގައެވެ. އާންދްރާ ޕްރަދޭޝް، ރާޖަސްތާން، މަހާރާޝްޓްރާ، ތަމިލް ނާޑޫ، ކޭރަލާ، ވެސްޓް ބެންގާލް އަދި އުއްތަރު ޕްރަދޭޝްގައި ވަރުގަދަ ނަތީޖާއެއް ހޯދުމުގެ ސަބަބުން ޔުނައިޓެޑް ޕްރޮގްރެސިވް އެލަޔަންސް (ޔޫޕީއޭ) އަށް އެވަގުތު ވެރިކަމުގައި ހުރި ސިންގްގެ ދަށުން އައު ސަރުކާރެއް އުފެއްދުމަށް މަގުފަހިވިއެވެ. މިއީ 1962 ގައި ޖަވާހަރުލާލް ނެހްރޫއަށްފަހު ފުރިހަމަ ފަސް އަހަރުގެ ދައުރެއް ނިންމުމަށްފަހު އަލުން އިންތިޚާބުވި ފުރަތަމަ ބޮޑުވަޒީރެވެ. ކޮންގްރެސް އާއި އޭގެ ބައިވެރިންނަށް މަޖިލީހުގެ 543 މެންބަރުންގެ ތެރެއިން 322 މެންބަރުންގެ އެހީތެރިކަމާއެކު ފަސޭހަކަމާއެކު އަޣުލަބިއްޔަތު ހޯދުމަށް ކާމިޔާބުވިއެވެ. މީގެ ތެރޭގައި ހިމެނެނީ ޔޫޕީއޭގެ މެންބަރުންނާއި ބަހުޖަން ސަމާޖް ޕާޓީ (ބީއެސްޕީ)، ސަމާޖްވާދީ ޕާޓީ (އެސްޕީ)، ޖަނަތާ ދަލް (ސެކިއުލަރ) (ޖޭޑީ(އެސް))، ރާޝްޓްރީޔާ ޖަނަތާ ދަލް (އާރްޖޭޑީ) އަދި އެހެނިހެން ކުދި ޕާޓީތަކުން ބޭރުން ލިބުނު އެހީތެރިކަމެވެ.

2009 މެއި 22 ގައި ރާޝްޓްރަޕަތި ބަވަންގައި ބޭއްވުނު ރަސްމިއްޔާތެއްގައި މަންމޯހަން ސިންގް ބޮޑުވަޒީރުކަމުގެ ހުވާ ކުރެއްވިއެވެ.

އިންޑިއާގެ ޕާލިމަންޓަށް ހުށަހެޅުނު 2012 ގެ ކޮންޓްރޯލަރ އެންޑް އޮޑިޓަރ ޖެނެރަލް (ސީއޭޖީ) ގެ ރިޕޯޓުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގައި، ބައެއް އަމިއްލަ ކުންފުނިތަކަށް ބިޑިންގ ޕްރޮސެސްއެއް ނެތި ބޮގު ބްލޮކްތައް ދޫކުރުމުގެ ސަބަބުން، މަންމޯހަން ސިންގް އިންޑިއާގެ ބޮގު ވަޒީރުކަން ކުރެއްވި 2005 އާއި 2009 އާ ދެމެދު ގައުމަށް ގާތްގަނޑަކަށް 1.85 ޓްރިލިއަން ރުޕީސް (ކުރު މިންގަނޑުން) ގެ ގެއްލުމެއް ލިބިފައިވެއެވެ.

މަންމޯހަން ސިންގް 2013 އޭޕްރީލްގައި ޖޮއިންޓް ޕާލިމެންޓަރީ ކޮމިޓީ (ޖޭޕީސީ) އަށް ހާޒިރުވުމަށް އިންކާރު ކުރެއްވިއެވެ. މިއީ ޖޭޕީސީގެ މެންބަރެއް ކަމުގައިވާ ޔަޝްވަންތް ސިންހާ އޭނާގެ 2ޖީ މައްސަލައިގައި ބައިވެރިވެފައިވާ ކަމަށް ތުހުމަތުކޮށް ހާޒިރުވުމަށް އެދުމުންނެވެ.

އަވަހާރަވުން

[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ]

ސިންގް ވަނީ ގިނަ ފަހަރު މަތިން ހިތުގެ ބައިޕާސް ސަރޖަރީ ހަދާފައެވެ. އޭގެ ތެރެއިން އެންމެ ފަހުގެ ސަރޖަރީ ހެދުނީ 2009 ވަނަ އަހަރުގެ ޖަނަވަރީ މަހުގައެވެ.[20] 2020 ވަނަ އަހަރުގެ މެއި މަހު، ސިންގް ވަނީ ބޭސް ބޭނުންކުރުމުގެ ސަބަބުން ނޭދެވޭ އަސަރެއް ކުރުމާ ގުޅިގެން އޯލް އިންޑިއާ އިންސްޓިޓިއުޓް އޮފް މެޑިކަލް ސައިންސަސް (އޭއައިއައިއެމްއެސް) ގައި ހޮސްޕިޓަލައިޒްކުރެވިފައެވެ. 2021 ވަނަ އަހަރުގެ އޭޕްރީލް މަހު، ސިންގްގެ ކޮވިޑް-19 ޓެސްޓް ޕޮޒިޓިވްވުމާ ގުޅިގެން އޭނާ ވަނީ އަނެއްކާވެސް ހޮސްޕިޓަލްގައި އެޑްމިޓްކުރެވިފައެވެ.[21] 2021 ވަނަ އަހަރުގެ އޮކްޓޯބަރ މަހު، ބަލިކަށިކަމާއި ހުންއައުމާ ގުޅިގެން ސިންގް ވަނީ އަލުން އޭއައިއައިއެމްއެސްގައި ހޮސްޕިޓަލައިޒްކުރެވިފައެވެ.[22]

2024 ވަނަ އަހަރުގެ ޑިސެމްބަރ 26 ވަނަ ދުވަހު، ސިންގް ވަނީ ނިއު ދިއްލީގައި ހުރި އޭނާގެ ގޭގައި ވެއްޓި، އޭއައިއައިއެމްއެސް ދިއްލީގެ އިމަޖެންސީ ޑިޕާޓްމަންޓަށް ގެންދެވިފައެވެ.[23][24][24][25] ހޮސްޕިޓަލަށް ގެންދެވުނުތާ މަދު ގަޑިއިރުތަކެއްގެ ތެރޭގައި، އުމުރުން 92 އަހަރުގައި ސިންގް ވަނީ އަވަހާރަވެފައެވެ.[26][27][28] އޭގެ ފަހުން ސަރުކާރުން ވަނީ 2025 ވަނަ އަހަރުގެ ޖަނަވަރީ 1 ވަނަ ދުވަހާ ހަމައަށް ޤައުމީ ހިތާމައިގެ މުއްދަތެއް އިޢުލާންކޮށް، ސިންގްއަށް ދައުލަތުގެ ޖަނާޒާއެއް ކުރިއަށް ގެންދާނެ ކަމަށް ބަޔާންކޮށްފައެވެ.[29]

މަޞްދަރު

[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ]
  1. ↑ 1.0 1.1 ފަންވަތް:Cite magazine
  2. ↑ "Detailed Profile: Dr. Manmohan Singh". Archived from the original on 7 December 2011. Retrieved 18 December 2011.
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 Swamya, M.R. Narayan (2 July 2022). "Rajeev Shukla Does an Autopsy on What Politics Can Do When Injected With Religion". The Wire. Archived from the original on 7 June 2024. Retrieved 7 June 2024.
  4. ↑ "PM Manmohan Singh celebrates 77th birthday on board Aircraft". The Economic Times. 26 September 2009. ISSN 0013-0389. Archived from the original on 7 June 2024. Retrieved 7 June 2024.
  5. ↑ Chowdhury, Neerja (26 December 2024). "Manmohan Singh: The 'accidental PM' who proved, time and again, that he was no accident". The Indian Express. Archived from the original on 26 December 2024. Retrieved 26 December 2024.
  6. ↑ Rawat, Sudeep Singh (26 September 2024). "Happy Birthday Dr Manmohan Singh; PM Modi, Rahul Gandhi extend best wishes". Business Standard. Archived from the original on 27 December 2024. Retrieved 26 December 2024.
  7. ↑ "Manmohan Singh Visits Alma Mater In Amritsar, Remembers College Days". NDTV. PTI. 25 March 2018. Archived from the original on 7 June 2024. Retrieved 7 June 2024.
  8. ↑ "Government College, Hoshiarpur | Colleges in Hoshiarpur Punjab". Punjabcolleges.com. Archived from the original on 22 December 2021. Retrieved 26 September 2011.
  9. ↑ "Three sardars and their Hoshiarpur connection". Portal.bsnl.in. 23 March 1932. Archived from the original on 28 November 2011. Retrieved 26 September 2011.
  10. ↑ "Hoshiarpur". The Times of India. Archived from the original on 12 July 2012.
  11. ↑ Mark Tully. "Architect of the New India". Cambridge Alumni Magazine. Michaelmas 2005. Retrieved on 28 February 2013. ފަންވަތް:Webarchive
  12. ↑ "Curriculum Vitae" (PDF). Prime Minister's Office. Archived from the original (PDF) on 21 February 2007. Retrieved 11 December 2008.
  13. ↑ "Profile: Manmohan Singh". BBC News. 30 March 2009. Archived from the original on 30 April 2009. Retrieved 7 April 2010.
  14. ↑ "Manmohan to Advani: Change your astrologers, stop abuse against me". Thaindian News. 22 July 2008. Archived from the original on 13 April 2009. Retrieved 23 July 2008.
  15. ↑ "Manmohan takes on Advani: Babri destruction his only contribution". Southasia Times. 25 March 2009.
  16. ↑ "CIA – The World Factbook". Cia.gov. Archived from the original on 18 March 2021. Retrieved 15 February 2011.
  17. ↑ "The India Report" (PDF). Astaire Research. Archived from the original (PDF) on 14 January 2009.
  18. ↑ "MAHATMA GANDHI NATIONAL RURAL EMPLOYMENT GUARANTEE SCHEME (MGNREGS)". HaryanaRural.gov. Archived from the original on 26 December 2024. Retrieved 26 December 2024.
  19. ↑ Kevin Plumberg; Steven C. Johnson (2 November 2008). "Global inflation climbs to historic levels". The New York Times. Archived from the original on 1 May 2011. Retrieved 17 June 2011.
  20. ↑ "One graft successfully performed on Manmohan Singh". The Hindu. Chennai, India. 24 January 2009. Archived from the original on 14 April 2009. Retrieved 24 January 2009.
  21. ↑ "Ex-Indian PM Manmohan Singh admitted to hospital with Covid". The Guardian. 21 April 2021. Retrieved 27 December 2024.
  22. ↑ "Manmohan Singh stable, developed reaction to medication: Hospital sources". Indian Express. 11 May 2020. Archived from the original on 26 December 2024. Retrieved 26 December 2024.
  23. ↑ Phabhu, Sunil (26 December 2024). "Former PM Manmohan Singh, 92, Admitted To AIIMS In Delhi". www.ndtv.com (in English). NDTV. Archived from the original on 26 December 2024. Retrieved 26 December 2024.
  24. ↑ 24.0 24.1 "Former PM and Congress veteran Manmohan Singh passes away at 92". The Times of India. 26 December 2024. ISSN 0971-8257. Retrieved 26 December 2024.
  25. ↑ "Manmohan Singh, India's 'reluctant' prime minister, dies aged 92". CNBC. 26 December 2024. Retrieved 26 December 2024.
  26. ↑ Achom, Debanish (26 December 2024). "Manmohan Singh, 2-Time PM And Architect Of India's Economic Reforms, Dies At 92". NDTV. Archived from the original on 26 December 2024. Retrieved 26 December 2024.
  27. ↑ "Manmohan Singh, Premier Who Unleashed Indian Economy, Dies at 92". Bloomberg. 26 December 2024. Retrieved 26 December 2024.
  28. ↑ "India's former PM Manmohan Singh dies aged 92". Reuters. 26 December 2024. Retrieved 26 December 2024.
  29. ↑ "India announces state funeral for ex-PM Manmohan Singh". France 24. 27 December 2024. Retrieved 27 December 2024.
https://dv.wikipedia.org/w/index.php?title=މަންމޯހަން_ސިންގ&oldid=135684 އިން