ޗާލްސް ތިންވަނަ

ޗާލްސް ތިންވަނަ
ޗާލްސް ތިންވަނަ
ކޮމަންވެލްތުގެ އިސްވެރިޔާ
	ޗާލްސް، 2023
އިނގިރޭސިވިލާތާއި އަދި ކޮމަންވެލްތުގެ އެހެން ދާއިރާތަކުގެ ރަސްގެފާނު
ރަސްކަން	8 ސެޕްޓެމްބަރ 2022 – މިހާރު
ތަޚުތަށް އިށީނދެވަޑައިގަތުން	6 މެއި 2023
ކުރިން	އެލިޒަބަތު ދެވަނަ
ވާރިސް	ވިލިއަމް، ޕްރިންސް އޮފް ވޭލްސް
އުފަންވީ	ޕްރިންސް ޗާލްސް އޮފް އެޑިންބާރގް; 14 ނޮވެމްބަރ 1948 (76 އަހަރު ); ބަކިންހަމް ޕެލަސް، ލަންޑަން، އިނގިރޭސިވިލާތް
އަނބިން	ޑަޔާނާ ސްޕެންސަރ (ކ 1981); ކެމިލާ ޕާކަރ ބައުލްސް (ކ 2005);
ދަރިން	ވިލިއަމް، ޕްރިންސް އޮފް ވޭލްސް; ޕްރިންސް ހެރީ
ނަންތައް	ޗާލްސް ފިލިޕް އާރތް ޖޯޖް
ޝާހީ ދަރިކޮޅު	ވިންޑްސަރ
ބައްޕާފުޅު	ޕްރިންސް ފިލިޕް، ޑޫކް އޮފް އެޑިންބާރގް
މަންމާފުޅު	އެލިޒަބަތު ދެވަނަ
ސޮއި
	ޗާލްސް ތިންވަނައިގެ އަޑު; ; ރެކޯޑްކޮށްފައިވަނީ 12 ސެޕްޓެމްބަރ 2022

ޗާލްސް ތިންވަނަ (ޗާލްސް ފިލިޕް އާރތް ޖޯޖް؛ އުފަންވީ 14 ނޮވެމްބަރ 1948) އަކީ އިނގިރޭސިވިލާތާއި ކޮމަންވެލްތުގެ އެހެން 14 ދާއިރާގެ ރަސްގެފާނެވެ.

ޗާލްސް އުފަންވީ އޭނާގެ މަންމަގެ ކާފަ ޖޯޖް ހަވަނަ ރަސްގެފާނުގެ ވެރިކަމުގައި ބަކިންހަމް ޕެލަސްއަށް ކަމަށާއި ވާރިސެއް ކަމަށް ވެގެން ދިޔައީ 1952 ވަނަ އަހަރު އޭނާގެ މަންމަ ރާނީ އެލިޒަބަތު ދެވަނަ ތަޚުތަށް އިސްވެވަޑައިގަތުމުންނެވެ އިން 1969 ވަނަ އަހަރު ޗީމް ސްކޫލާއި ގޯޑަންސްޓައުން އިން ތައުލީމު ހާސިލް ކުރެއްވި އިރު، ފަހުން އޮސްޓްރޭލިއާގެ ވިކްޓޯރިއާގެ ޖީލޮންގް ގްރެމަރ ސްކޫލްގެ ޓިމްބަރޓޮޕް ކެމްޕަހުގައި ހަ މަސް ދުވަހު ހޭދަކުރެއްވި އެވެ. ޔުނިވާސިޓީ އޮފް ކެމްބްރިޖް އިން ތާރީޚުގެ ޑިގްރީ ހާސިލް ކުރެއްވުމަށް ފަހު ޗާލްސް ވަނީ 1971 އިން 1976 އަށް ރޯޔަލް އެއާފޯސް އާއި ރޯޔަލް ނޭވީގައި މަސައްކަތް ކުރައްވާފަ އެވެ.1981 ވަނަ އަހަރު އޭނާ ކައިވެނި ކުރެއްވީ ލޭޑީ ޑަޔާނާ ސްޕެންސަރ އާ އެވެ. އެމީހުންނަށް ލިބުނީ ވިލިއަމް އާއި ހެރީ ކިޔާ ދެ ފިރިހެން ދަރިންނެވެ. ޗާލްސް އާއި ޑަޔާނާ ވަރިވީ 1996 ވަނަ އަހަރު، އެދެމީހުންގެ ތެރެއިން ކޮންމެ މީހަކުވެސް ކައިވެނީގެ ބޭރުން ރަނގަޅަށް އާންމުވެފައިވާ ކަންކަމުގައި ބައިވެރިވުމުންނެވެ. ޑަޔާނާ މަރުވީ ޖެހިގެން އައި އަހަރު ކާރު އެކްސިޑެންޓެއްގައި ލިބުނު އަނިޔާތަކުގެ ސަބަބުންނެވެ. 2005 ވަނަ އަހަރު ޗާލްސް ކައިވެނި ކުރީ އޭނާގެ ދިގު މުއްދަތުގެ ބައިވެރިޔާ ކެމިލާ ޕާކަރ ބައުލްސް އާއެވެ.

ވާރިސެއްގެ ގޮތުގައި ޗާލްސް ރަސްމީ ވާޖިބުތަކާއި އެންގޭޖްމަންޓްތައް އަދާކުރެއްވީ އޭނާގެ މަންމަގެ ފަރާތުންނެވެ. ޕްރިންސް ޓްރަސްޓް އުފެއްދެވީ 1976 ވަނަ އަހަރު، ޕްރިންސް ޗެރިޓީސް ސްޕޮންސަރ ކުރައްވައި، 800 އަށް ވުރެ ގިނަ އެހެން ޗެރިޓީތަކާއި ޖަމިއްޔާތަކުގެ ޕެޓްރޯން ނުވަތަ ރައީސް ކަމަށް ވެސް ވިދާޅުވި އެވެ. އޭނާ ވަކާލާތު ކުރެއްވީ ތާރީހީ އިމާރާތްތައް ހިމާޔަތްކުރުމަށާއި މުޖުތަމައުގައި އާކިޓެކްޗާގެ މުހިންމުކަމަށް ވަކާލާތު ކުރައްވަމުންނެވެ. އެ ރޮނގުން އޭނާ އުފެއްދެވީ ތަޖުރިބާގެ ގޮތުން އާ ރަށެއް ކަމަށްވާ ޕައުންޑްބަރީ އެވެ. ތިމާވެށީގެ މާހިރެއް ކަމަށްވާ ޗާލްސް ވަނީ ޑަޗީ އޮފް ކޮރްނޯލް އެސްޓޭޓްސްގެ މެނޭޖަރުގެ މަގާމުގައި ހުރި ދުވަސްވަރު އޯގަނައިޒް ފާމިންގ އާއި މޫސުމަށް އަންނަ ބަދަލުތައް ހުއްޓުވުމަށް ފިޔަވަޅު އެޅުމަށް ތާއީދުކޮށް، އޭނާއަށް އެވޯޑްތަކާއި ޝަރަފުތަކުގެ އިތުރުން ފާޑުކިޔުންތައް ވެސް ލިބިފައެވެ؛ އަދި ޖެނެޓިކަލީ މަޑީފައިޑް ކާނާ އެޑޮޕްޓް ކުރުމަށް ފާހަގަކޮށްލެވޭ ފާޑުކިޔުންތެރިއެއް ކަމަށްވާއިރު، އަލްޓަނޭޓިވް މެޑިސިންއަށް އޭނާ ތާއީދުކުރާ ކަމަށް ވެސް ފާޑުކިޔުންތައް އަމާޒުވެފައިވެ އެވެ. އޭނާ ވަނީ 17 ފޮތެއް ލިޔުއްވާފައި ނުވަތަ ކޯ-އޮތޯރިޓީއެއްގެ ގޮތުގައި މަސައްކަތް ކުރައްވާފައެވެ.

ޗާލްސް ރަސްގެފާނަށް ވެވަޑައިގަތީ 2022 ވަނަ އަހަރު މަންމަ އަވަހާރަވުމުންނެވެ.އުމުރުން 73 އަހަރުގައި އޭނާ އަކީ އިނގިރޭސި ތާރީހުގައި އެންމެ ގިނަ ދުވަހު ވާރިސެއް އަދި ޕްރިންސް އޮފް ވޭލްސްގެ މަގާމު އަދާކުރެއްވި އެންމެ ދުވަސްވީ މީހާ އެވެ. އޭނާގެ ވެރިކަމުގައި ހިނގާފައިވާ މުހިންމު ކަންތައްތަކުގެ ތެރޭގައި 2023 ވަނަ އަހަރު ތަޚުތަށް އިށީނދެވަޑައިގަތުމާއި ޖެހިގެން އައި އަހަރު ކެންސަރު ޖެހުނު އިރު، ފަހުގެ ހާދިސާގައި ޕްލޭންކޮށްފައިވާ އާންމު ގުޅުންތައް ވަގުތީ ގޮތުން މެދުކަނޑާލި އެވެ.

ޅައުމުރާއި، އާއިލާއާއި، ތަޢުލީމް

ޗާލްސް އުފަންވެވަޑައިގަތީ 14 ނޮވެމްބަރ 1948 ގައި 21:14 (ޖީއެމްޓީ) ގައި، އޭނާގެ މަންމަގެ ކާފަ، ޖޯޖް ހަވަނަ ރަސްގެފާނުގެ ވެރިކަމުގައި، ޕްރިންސެސް އެލިޒަބަތު، ޑަޗެސް އޮފް އެޑިންބާރގް (ފަހުން ރާނީ އެލިޒަބަތު ދެވަނަ) އަދި ފިލިޕްގެ ފުރަތަމަ ދަރިފުޅަށެވެ , ޑޫކް އޮފް އެޑިންބާރގް.އޭނާ ވިހެއީ ބަކިންހަމް ޕެލަސްގައި ސިޒޭރިއަން ސެކްޝަން ހަދައިގެންނެވެ. އޭނާގެ މައިންބަފައިންނަށް އިތުރު ތިން ކުދިން ލިބުނުއިރު، އެއީ އޭން (އުފަންވީ 1950)، އެންޑްރޫ (އުފަންވީ 1960) އަދި އެޑްވާޑް (އުފަންވީ 1964) އެވެ. 15 ޑިސެމްބަރ 1948 ގައި އުމުރުން ހަތަރު ހަފްތާގައި ކެންޓަބަރީގެ އާރކްބިޝޮޕް ޖެފްރީ ފިޝަރ ގެ ފަރާތުން ބަކިންހަމް ޕެލަސްގެ މިއުޒިކް ރޫމްގައި ޗާލްސް ފިލިޕް އާރތް ޖޯޖް ގެ ނަން ދީފައިވެއެވެ.^[1]^[2]^[3]

ޖޯޖް ހަވަނަ އަވަހާރަވީ 6 ފެބްރުއަރީ 1952 ގައި ކަމަށާއި ޗާލްސްގެ މަންމަ ތަޚުތަށް އިށީނދެވަޑައިގަތީ އެލިޒަބަތު ދެވަނަ ގެ ގޮތުގައެވެ؛ ޗާލްސް ވަގުތުން ވާރިސެއްގެ ގޮތުގައި ވެގެން ދިޔައެވެ. 1337 ވަނަ އަހަރު އެޑްވާޑް ތިންވަނަ ގެ ޗާޓަރެއްގެ ދަށުން، އަދި ރަސްގެފާނުގެ ދޮށީ ދަރިކަލުންގެ ގޮތުގައި، އޭނާ އޮޓޮމެޓިކުން ޑޫކް އޮފް ކޮރންވޯލްގެ ސަގާފީ ލަޤަބުތަކާއި، ސްކޮޓްލޭންޑްގެ ޕީރޭޖްގައި، ޑޫކް އޮފް ރޮތެސޭ، އާލް އޮފް ކެރިކް، ބެރަން އޮފް ރެންފްރޫ، ލޯޑް އޮފް ދަ ގެ ލަޤަބުތައް ނަންގަވައިފިއެވެ އައިލްސް، އަދި ޕްރިންސް އެންޑް ގްރޭޓް ސްޓިވަރޑް އޮފް ސްކޮޓްލޭންޑް އެވެ.^[4] ޖެހިގެން އައި އަހަރުގެ ޖޫން މަހުގެ 2 ވަނަ ދުވަހު ވެސްޓްމިންސްޓަރ އެބީގައި އޭނާގެ މަންމަގެ ތަޚުތަށް އިށީނދެވަޑައިގަތުމުގައި ޗާލްސް ބައިވެރިވެވަޑައިގެންނެވިއެވެ.^[5]

ޗާލްސްއަށް ފަސް އަހަރު ފުރުނުއިރު، ބަކިންހަމް ޕެލަސްގައި އޭނާގެ ތައުލީމު ބަލަހައްޓަން ކެތަރިން ޕީބްލްސްގެ ނަމުން މަޝްހޫރު ގަވަރުނަކު އައްޔަން ކުރި އެވެ. އެއަށްފަހު ޗާލްސް ހުޅަނގު ލަންޑަންގެ ހިލް ހައުސް ސްކޫލުގައި ކްލާސްތައް ފެށީ 1956 ވަނަ އަހަރުގެ ނޮވެމްބަރު މަހު އެވެ. ޗާލްސް ފުޓްބޯޅައިގައި ތަމްރީނު ދިނުމަށް ރާނީއަށް ނަސޭހަތްތެރިވި އެ ސްކޫލްގެ ބާނީ އަދި ހެޑްމާސްޓަރު ސްޓޫއާޓް ޓައުންއެންޑްގެ ފަރާތުން އޭނާއަށް އިސްކަންދީފައެއް ނުވެ އެވެ. އޭގެ ފަހުން ޗާލްސް ކިޔަވަމުން ދިޔައީ ބައްޕަގެ ކުރީގެ ދެ ސްކޫލެއް ކަމަށްވާ ހެމްޝަޔަރގެ ޗީމް ސްކޫލުގައި، 1958 ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެން، އޭގެ ފަހުން ސްކޮޓްލޭންޑްގެ އިރުއުތުރުގައި އޮންނަ ގޯޑަންސްޓައުންގައި، އެތަނުގައި ކްލާސްތައް ފެށީ 1962 ވަނަ އަހަރުގެ އޭޕްރީލް މަހުގައެވެ.^[6]

1994 ވަނަ އަހަރު ޖޮނަތަން ޑިމްބްލްބީ ލިޔުއްވި ހުއްދަ ލިބިފައިވާ ބަޔޮގްރަފީގައި ޗާލްސްގެ މައިންބަފައިންނަކީ ޖިސްމާނީ އަދި ނަފްސާނީ ގޮތުން ދުރު ބައެއް ކަމަށް ސިފަކޮށްފައިވާއިރު، ޗާލްސްގެ ނާޒުކު ޠަބީޢަތަށް ފަރުވާކުޑަކުރުމުގެ ކުށް ފިލިޕްގެ މައްޗަށް އުފުލާފައިވެ އެވެ. ޚާއްސަކޮށް ހަރުކަށި މަންހަޖުގެ ސަބަބުން ފާހަގަކޮށްލެވޭ ގޯޑަންސްޓައުން "ކިލްޓްސްގައި ކޮލްޑިޓްޒް" ގެ ގޮތުގައި ޗާލްސް ސިފަކުރި ކަމަށް ރިޕޯޓްތައް ބުނި ނަމަވެސް، ފަހުން އޭނާ ވަނީ އެ ސްކޫލުން އޭނާއަށް "އަހަރެންގެ އަމިއްލަ ނަފްސާއި އަމިއްލަ ގާބިލްކަމާއި ނުކުޅެދުންތެރިކަމާ ބެހޭ ގޮތުން ވަރަށް ގިނަ ކަންތައްތަކެއް" ދަސްކޮށްދީފައިވާ ކަމަށް ބުނެފަ އެވެ. އޭނާ 1975 ވަނަ އަހަރު ދިން އިންޓަވިއުއެއްގައި ބުނީ ގޯޑަންސްޓައުން އަށް ހާޒިރުވުމުން "އުފާވާ" ކަމަށާއި "އެތަނުގެ ހަރުކަށިކަން" "ވަރަށް މާބޮޑަށް ބޮޑުކޮށްފައިވާ" ކަމަށެވެ. 1966 ވަނަ އަހަރު އޮސްޓްރޭލިއާގެ ވިކްޓޯރިއާގެ ޖީލޮންގް ގްރެމަރ ސްކޫލްގެ ޓިމްބަރޓޮޕް ކެމްޕަހުގައި ދެ ޓާމް ހޭދަކުރެއްވިއިރު، އެ ދުވަސްވަރު އޭނާ ވަނީ އޭނާގެ ތާރީޚުގެ ޓިއުޓަރު މައިކަލް ކޮލިންސް ޕަރސޭއާއެކު ސްކޫލް ދަތުރެއްގައި ޕަޕުއާ ނިއު ގިނީއަށް ޒިޔާރަތްކޮށްފައެވެ. 1973 ވަނަ އަހަރު ޗާލްސް ސިފަކުރެއްވި ގޮތުގައި ޓިމްބަރޓޮޕްގައި ހޭދަކުރި ދުވަސްތަކަކީ އޭނާގެ މުޅި ތައުލީމުގެ އެންމެ އުފާވެރި ބައެކެވެ. ގޯޑަންސްޓައުންއަށް އެނބުރި އައުމާއެކު އޭނާގެ ބައްޕަ ތަމްސީލުކޮށްގެން ހެޑް ބޯއީއަކަށް ވެވަޑައިގެން، 1967 ވަނަ އަހަރު ޖީސީއީގެ ހަ އޯ ލެވެލް އާއި ތާރީހާއި ފްރެންޗް އިން ދެ އޭ ލެވެލް ހޯދައިގެން ގްރޭޑް ބީ އަދި ސީ އިން ވަކިވެވަޑައިގެންނެވި އެވެ. އޭނާގެ ތައުލީމާ ބެހޭ ގޮތުން ފަހުން ޗާލްސް ފާހަގަކުރެއްވި ގޮތުގައި "އަހަރެންނަށް ސްކޫލް ކިތަންމެ އުފާއެއް ނުލިބުނު؛ އެކަމަކު، އެއީ ހަމައެކަނި އަހަރެން އެހެން ތަނަކަށް ވުރެ ގޭގައި އުފާވާތީ" އެވެ.

ޗާލްސް ޝާހީ ސަގާފަތް މުގުރާލީ އިނގިރޭސި ސިފައިންގެ ސިފައިންނާ ގުޅުމަށް ވުރެ، އޭ ލެވެލް އަށް ފަހު ސީދާ ޔުނިވާސިޓީއަށް ވަޑައިގަތުމުންނެވެ. 1967 ވަނަ އަހަރުގެ އޮކްޓޯބަރު މަހު ކެމްބްރިޖްގެ ޓްރިނިޓީ ކޮލެޖަށް ވަދެ ޓްރައިޕޯސްގެ ފުރަތަމަ ބައި އާކިއޮލޮޖީ އާއި އެންތްރޮޕޮލޮޖީ ކިޔަވައި، ދެވަނަ ބައި ތާރީޚަށް ބަދަލުވި އެވެ. ދެވަނަ އަހަރުގެ ތެރޭގައި އެބަރިސްޓްވިތުގައި ހުންނަ ޔުނިވާސިޓީ ކޮލެޖް އޮފް ވޭލްސްގައި ކިޔަވައިގެން އެއް ޓާމް ވަންދެން ވެލްޝްގެ ތާރީޚާއި ވެލްޝް ބަސް ކިޔަވައި ވިދާޅުވި އެވެ. ޔުނިވާސިޓީ ޑިގްރީ ހާސިލްކުރި އިނގިރޭސިވިލާތުގެ ފުރަތަމަ ވާރިސަށް ޗާލްސް ވެގެން ދިޔައީ 1970 ވަނަ އަހަރުގެ ޖޫން މަހު ޔުނިވާސިޓީ އޮފް ކެމްބްރިޖް އިން 2:2 ބެޗްލަރ އޮފް އާޓްސް (ބީއޭ) ޑިގްރީ ހާސިލް ކުރެއްވި އެވެ. ސްޓޭންޑަޑް ޕްރެކްޓިސް އަށް ފަހު 1975 ވަނަ އަހަރުގެ އޮގަސްޓް މަހު ބެޗްލަރ އޮފް އާޓްސް މާސްޓާ އޮފް އާޓްސް (އެމްއޭ ކެންޓަބް) ޑިގްރީއަކަށް ޕްރޮމޯޓް ކުރެއްވި އެވެ.

ޕްރިންސް އޮފް ވޭލްސް

ޗާލްސް އުފެއްދެވީ ޕްރިންސް އޮފް ވޭލްސް އަދި އާލް އޮފް ޗެސްޓަރ 26 ޖުލައި 1958 ގައި ނަމަވެސް އޭނާގެ އިންވެސްޓިޗަރ ބޭއްވީ 1 ޖުލައި 1969 ގައި ކެއަރނަރފޯން ކަސްޓަލްގައި ބޭއްވި ޓީވީން ދައްކާ ރަސްމިއްޔާތެއްގައި އޭނާގެ މަންމަ ތާޖު އަޅުއްވައިގެންނެވެ؛ ވެލްސްގެ ގައުމިއްޔަތުގެ ޝުއޫރު ބޮޑުވަމުން ދިޔަ ސަބަބުން ވޭލްސްގައި އިންވެސްޓިޗާއާ މެދު ޚިޔާލުތަފާތުވުންތަކެއް އުފެދުނެވެ. ޖެހިގެން އައި އަހަރު ހައުސް އޮފް ލޯޑްސްގެ ގޮނޑިއަށް ވަޑައިގެންނެވިއިރު، ފުރަތަމަ ތަގުރީރު ކުރެއްވީ 13 ޖޫން 1974 ގައި ކަމަށާއި، މިއީ 1884 ވަނަ އަހަރު ކުރިއަށް އޮތް އެޑްވާޑް ހަތްވަނަ އަށް ފަހު ފްލޯރ އިން ވާހަކަ ދެއްކެވި ފުރަތަމަ ޝާހީ ތަޤްރީރެވެ.

ޗާލްސް އިތުރު އާންމު މަސްއޫލިއްޔަތުތަކެއް އަދާކުރަން ފެށިއިރު، 1976 ވަނަ އަހަރު ޕްރިންސް ޓްރަސްޓް އުފެއްދެވި އިރު، 1981 ވަނަ އަހަރު އެމެރިކާއަށް ދަތުރުކުރެއްވި އެވެ މަލްކަމް ފްރޭސަރ؛ ނަމަވެސް އާންމުންގެ ޖޯޝެއް ނެތުމުން އެ ހުށަހެޅުމުން އެއްވެސް ކަމެއް ނުލިބުނެވެ. ރިއެކްޝަންގައި ޗާލްސް ކޮމެންޓް ކުރި ގޮތުގައި "އެހެންވީމާ، އެހީތެރިވުމަށް ކަމެއް ކުރަން ތައްޔާރަށް ހުރެގެން ހަމައެކަނި ތިމާ ބޭނުން ނުވާ ކަމަށް ބުނުމުން ތިމާ ވިސްނަންވީ ކޮން ކަމަކާ ހެއްޔެވެ؟"

އަސްކަރީ ތަމްރީނާއި ކެރިއަރ

ޗާލްސް ވަނީ ރޯޔަލް އެއާފޯސް (އާރުއޭއެފް) އާއި ރޯޔަލް ނޭވީގައި ޚިދުމަތް ކުރައްވާފައެވެ. ކެމްބްރިޖްގައި ހޭދަކުރި ދެވަނަ އަހަރު ރޯޔަލް އެއާފޯސްގެ ތަމްރީނު ހޯދައި، ކެމްބްރިޖް ޔުނިވާސިޓީ އެއާ ސްކޮޑްރަން އާއި އެކު ޗިޕްމަންކް މަތިންދާބޯޓު އުދުހެން ދަސްކޮށް، 1971 ވަނަ އަހަރުގެ އޮގަސްޓް މަހު އޭނާގެ އާރްއޭއެފް ފިޔަތައް ހަދިޔާކުރި އެވެ.^[7]^[8]^[9]

އެ ސެޕްޓެމްބަރު މަހު ޕާސިން އައުޓް ޕެރޭޑަށް ފަހު ޗާލްސް ކަނޑުގެ ސިފައިންގެ ކެރިއަރަކަށް ފަށައި، ރޯޔަލް ނޭވަލް ކޮލެޖް ޑާޓްމައުތުގައި ހަ ހަފްތާގެ ކޯހެއްގައި ނަންނޯޓް ކުރި އެވެ. އެއަށްފަހު 1971 އިން 1972 އަށް ގައިޑްޑް މިސައިލް ޑިސްޓްރޯޔަރ އެޗްއެމްއެސް ނޯފޯކް އާއި ފްރިގޭޓް އެޗްއެމްއެސް މިނަރވާ، 1972 އިން 1973 އަށް އަދި އެޗްއެމްއެސް ޖުޕިޓަރ ގައި 1974 ވަނަ އަހަރު ޚިދުމަތް ކުރެއްވިއެވެ އެޗްއެމްއެސް ހެރްމީސް އިން އޮޕަރޭޓް ކުރާ ނޭވަލް އެއާ ސްކޮޑްރަން އެވެ. ޗާލްސް 9 ފެބްރުއަރީ 1976 އިން ފެށިގެން އައްސޭރިފަށުގެ މައިންހަންޓަރު އެޗްއެމްއެސް ބްރޮނިންގޓަންގެ ކޮމާންޑަރެއްގެ ގޮތުގައި ނޭވީގައި އެންމެ ފަހު 10 މަސް ދުވަސް ހޭދަކުރެއްވިއިރު، އޭގެ ދެ އަހަރު ފަހުން އާރްއޭއެފް ބްރައިޒް ނޯޓަންގައި ޕެރަޝޫޓް ޓްރެއިނިން ކޯހެއްގައި ބައިވެރިވެވަޑައިގެންނެވި އެވެ the Parachute Regiment in 1977. ޗާލްސް އުދުހުން ދޫކޮށްލީ 1994 ވަނަ އަހަރު އައިލޭގައި ބީއޭއީ 146 އެއް ކްރެޝް ލޭންޑް ކުރުމަށް ފަހު، އެ މަތިންދާބޯޓު އުދުހުމަށް ދައުވަތު ލިބުނު ފަސިންޖަރެއްގެ ގޮތުގަ އެވެ؛ އެ ފަޅުވެރިން އިހުމާލުވެފައިވާ ކަމަށް ތަހުގީގު ބޯޑަކުން ފެނިފައިވެ އެވެ.^[10]

ގުޅުންތަކާއި ކައިވެނިތައް

ޒުވާން ދުވަސްވަރު ޗާލްސް އަކީ ގިނަ އަދަދެއްގެ އަންހެނުންނާ ލޯބީގެ ގޮތުން ގުޅިފައިވާ މީހެކެވެ. އޭނާގެ ލޯބިވެރިންގެ ތެރޭގައި ސްޕެއިންގައި ހުންނަވާ އިނގިރޭސި ސަފީރު ސަރ ޖޯން ރަސެލްގެ ދަރިކަނބަލުން ޖޯޖިއާނާ ރަސެލް؛ ވެލިންޓަންގެ 8 ވަނަ ޑޫކްގެ ދަރިކަނބަލުން ލޭޑީ ޖޭން ވެލްސްލީ؛ ޑޭވިނާ ޝެފީލްޑް؛ ލޭޑީ ސާރާ ސްޕެންސަރ؛ އަދި ފަހުން އޭނާގެ ދެވަނަ އަނބިމީހާއަކަށް ވެވަޑައިގެންނެވި ކެމިލާ ޝާންޑެވެ.^[11]^[12]^[13]^[14]^[15]

1974 ވަނަ އަހަރުގެ ކުރީކޮޅު މައުންޓްބެޓެން އުމުރުން 25 އަހަރުގެ ޗާލްސް އާއި ލިޔެކިޔުންތައް ފޮނުވަން ފެށީ މައުންޓްބެޓެންގެ ކާފަދަރިފުޅު އަމަންޑާ ނެޗްބުލް އާއި ކައިވެނި ކުރަން އުޅޭ ވާހަކައެވެ. ޗާލްސް ވަނީ އަމަންޑާގެ މަންމަ ލޭޑީ ބްރެބޯން އަށް ލިޔެފައި ކަމަށާއި އޭނާ އަކީ އޭނާގެ ގޯޑްމަޑަރ ވެސް ކަމަށް ބުނެ އޭނާގެ އަންހެން ދަރިފުޅަށް ޝައުގުވެރިކަން ފާޅުކޮށްފަ އެވެ. ލޭޑީ ބްރެބޯން ޖަވާބު ދެއްވީ ރުހުން ދީގެން ނަމަވެސް 16 އަހަރުގެ ކުއްޖަކާ ކޯޓްޝިޕް ކުރުމަކީ ވަގުތުން ވަގުތަށް ވާ ކަމެއް ކަމަށް ލަފާ ދެއްވިއެވެ.^[16] އޭގެ ހަތަރު އަހަރު ފަހުން މައުންޓްބެޓެން ވަނީ 1980 ވަނަ އަހަރު އިންޑިއާއަށް ޗާލްސް ކުރި ދަތުރުގައި އަމަންޑާ އާއި އޭނާއާ އެކު ދިއުމުގެ އިންތިޒާމު ހަމަޖައްސައިފަ އެވެ. ނަމަވެސް ދެ ބައްޕައިންވެސް އިއުތިރާޒު ކުރިއެވެ؛ ޕްރިންސް ފިލިޕް ބިރުގަތީ އޭނާގެ މަޝްހޫރު ދޮންބައްޕަ[ނޯޓް 7] ޗާލްސް އަށް ކޭތަ ހިފާފާނެތީ ކަމަށާއި، ލޯޑް ބްރެބޯން އިންޒާރު ދެއްވީ ޖޮއިންޓް .ޒިޔާރަތެއް ކުރުމުން ދެމަފިރިއަކަށް ވުމަށް ނިންމުމުގެ ކުރިން މީޑިއާގެ ސަމާލުކަން އެއްބަނޑު އެއްބަފާ ކޮއްކޮއަށް ލިބޭނެ ކަމަށެވެ^[17]

ޗާލްސް އެކަނި އިންޑިއާއަށް ފުރުމުގެ ކުރިން 1979 ވަނަ އަހަރުގެ އޮގަސްޓް މަހު މައުންޓްބެޓެން އަވަހާރަކޮށްލީ އަޔަލޭންޑްގެ ރިޕަބްލިކަން ސިފައިންނެވެ. ޗާލްސް އެނބުރި އައުމުން އަމަންޑާއަށް ޕްރޮޕޯސް ކުރިއެވެ. އެކަމަކު ކާފަގެ އިތުރުން ބޮމުގެ ހަމަލާގައި ބައްޕަގެ ފަރާތުން ކާފަ އާއި ކޮއްކޮ ގެއްލިގެން ޝާހީ އާއިލާއާ ގުޅެން މިހާރު ފަސްޖެހެ އެވެ.^[17]

ލޭޑީ ޑަޔާނާ ސްޕެންސަރ

ޗާލްސް އެންމެ ފުރަތަމަ ލޭޑީ ޑަޔާނާ ސްޕެންސަރާއި ބައްދަލުވީ 1977 ވަނަ އަހަރު އޭނާގެ ގެ ކަމަށްވާ އަލްތޯޕް އަށް ޒިޔާރަތް ކުރަމުން ދަނިކޮށެވެ. އޭރު އޭނާ އަކީ އޭނާގެ ދޮށީ ކޮއްކޮ ސާރާގެ އެކުވެރިޔާ ކަމަށާއި 1980 ވަނަ އަހަރުގެ މެދުތެރެއާ ހަމައަށް ވެސް ޑަޔާނާއާ މެދު ރޮމޭންޓިކް ގޮތަކަށް ވިސްނާފައެއް ނުވެ އެވެ. ޖުލައި މަހު ރައްޓެއްސެއްގެ ބާބަކިއުއެއްގައި ޗާލްސް އާއި ޑަޔާނާ އެކުގައި ހޭ ބެލްއެއްގައި އިށީނދެގެން ތިއްބާ، އޭނާގެ ބޮޑު ދޮންބައްޕަ ލޯޑް މައުންޓްބެޓެންގެ ޖަނާޒާގައި އޭނާ ފެނުނީ ފަޅުވެ، އަޅާލުން ބޭނުންވާ ކަމަށް ފާހަގަކުރި އެވެ. ވަރަށް އަވަހަށް ޑިމްބަލްބީ ބުނާ ގޮތުގައި "އިހުސާސަށް އެއްވެސް ވަރަކަށް ބޮޑު ކުރިއެރުމެއް ނުލިބި، އޭނާ އޭނާއާ މެދު ސީރިއަސްކޮށް ވިސްނަން ފެށީ ޕޮޓެންޝަލް ބްރައިޑްއެއްގެ ގޮތުގަ" ކަމަށާއި އޭނާ ޗާލްސްއާ އެކު ބަލްމޯރަލް ކަސްޓަލް އާއި ސެންޑްރިންހަމް ހައުސްއަށް ޒިޔާރަތް ކުރި ކަމަށެވެ.^[18]

ޗާލްސްގެ ދެބެންގެ ދެދަރި ނޯޓަން ނެޗްބުލް އާއި އޭނާގެ އަންހެނުން ޗާލްސް އަށް ބުނީ ޑަޔާނާ އޭނާގެ މަގާމުން ބިރުގަނެފައިވާ ކަމަށް ފެންނަ ކަމަށާއި އޭނާ އޭނާދެކެ ލޯބިވާހެން ހީނުވާ ކަމަށެވެ.^[19]މީގެ އިތުރުން އެ ދެމަފިރިންގެ ކޯޓްޝިޕް ކުރިއަށް ގެންދިއުމަށް ނޫސްވެރިންނާއި ޕަޕަރާޒީންގެ ވަރަށް ބޮޑު ސަމާލުކަމެއް ލިބުނެވެ. ޗާލްސް އަވަހަށް ކައިވެނި ކުރަން ނިންމުމެއް ނުނިންމި ނަމަ މީޑިއާގެ ޝައްކުތަކުން ޑަޔާނާގެ އަބުރަށް އަނިޔާވާނެ ކަމަށް ބުނުމުން، އަދި އޭނާއަކީ އެކަށީގެންވާ ޝާހީ އަނބިމީހާއެއްކަން އެނގުމުން (މައުންޓްބެޓެންގެ މިންގަނޑަށް ބަލާއިރު) ޗާލްސް އޭނާގެ ބައްޕަގެ ލަފާ މާނަކުރީ އިންޒާރެއްގެ ގޮތުގަ އެވެ އިތުރު ލަސްވުމެއް ނެތި ކުރިއަށް ދިއުމަށްޓަކައެވެ.^[20]އޭނާ ޑަޔާނާއަށް ހުށަހެޅީ 1981 ވަނަ އަހަރުގެ ފެބްރުއަރީ މަހު ކަމަށާއި، އެމީހުންގެ އެންގޭޖްމަންޓް ރަސްމީކޮށް ފެށީ 24 ފެބްރުއަރީގައެވެ؛ މި ކައިވެނި އޮތީ ސެއިންޓް ޕޯލްސް ކެތެޑްރަލްގައި 29 ޖުލައިގަ އެވެ. ކައިވެންޏާއެކު ޗާލްސް ވަނީ ޑަޗީ އޮފް ކޮރންވޯލްގެ ފައިދާއިން ހިލޭސާބަހަށް ޓެކްސް ކޮންޓްރިބިއުޝަން 50 ޕަސެންޓުން 25 ޕަސެންޓަށް ދަށްކޮށްފައެވެ.[4] މި ދެމަފިރިން ދިރިއުޅެމުން ދިޔައީ ޓެޓްބަރީ ކައިރީގައި އޮންނަ ކެންސިންގޓަން ޕެލަސް އާއި ހައިގްރޯވް ހައުސްގައި ކަމަށާއި، ދެ ދަރިން ލިބިފައި ވަނީ 1982 ވަނަ އަހަރު ވިލިއަމް އާއި 1984 ވަނަ އަހަރު ހެރީ އެވެ.

[[

ފަސް އަހަރު ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ދެމަފިރިންގެ އެއްގޮތް ނުވުމާއި 13 އަހަރާ ގާތްކުރާ އުމުރުގެ ތަފާތުގެ ސަބަބުން ކައިވެންޏަށް އުނދަގޫތަކެއް ކުރިމަތިވި އެވެ.^[21]^[22]ނޮވެމްބަރު 1986 ގެ ނިޔަލަށް ޗާލްސް ވަނީ ކެމިލާ ޕާކަރ ބައުލްސް އާއި އެކު ގުޅުން ފުރިހަމައަށް އަލުން ފަށާފައެވެ.^[23]ޕީޓާ ސެޓެލެން 1992 ވަނަ އަހަރު ރެކޯޑްކުރި ވީޑިއޯ ޓޭޕެއްގައި ޑަޔާނާ ވަނީ އޭނާ "މި މާހައުލުގައި މަސައްކަތް ކުރާ މީހަކާ ވަރަށް ބޮޑަށް ލޯބިވެފައި" ކަމަށް އެއްބަސްވެފަ އެވެ.^[24]^[25] އެކަމަނާ އިޝާރާތް ކުރައްވަނީ 1986 ވަނަ އަހަރު ޑިޕްލޮމެޓިކް ޕްރޮޓެކްޝަން ސްކޮޑަށް ބަދަލުވި ބެރީ މަންނާކީ އަށް ކަމަށް ބެލެވުނީ އޭނާގެ މެނޭޖަރުން ޑަޔާނާ އާއި އޭނާގެ ގުޅުން އެކަށީގެން ނުވާ ކަމަށް ކަނޑައެޅުމުންނެވެ. ފަހުން ޑަޔާނާ ވަނީ އެ އާއިލާގެ ކުރީގެ ރައިޑިން އިންސްޓްރަކްޓަރު މޭޖަރ ޖޭމްސް ހެވިޓް އާއި ގުޅުން ބަދަހިކޮށްފަ އެވެ.^[26]^[27]

އެކަކު އަނެކެއްގެ ކުންފުނީގައި ޗާލްސް އާއި ޑަޔާނާގެ ފާޅުކަން ބޮޑު ނުތަނަވަސްކަމުގެ ސަބަބުން ޕްރެސް އިން އެމީހުންނަށް "ދަ ގްލަމްސް" ގެ ނަން ދިނެވެ. ޑަޔާނާ ވަނީ އެންޑްރޫ މޯޓަން ލިޔުއްވާފައިވާ ފޮތެއް ކަމަށްވާ ޑަޔާނާ: ހެއާ ޓްރޫ ސްޓޯރީގައި ޗާލްސް އާއި ޕާކަރ ބައުލްސްގެ ގުޅުން ފަޅާއަރުވާލާފައެވެ. އޭނާގެ އަމިއްލަ ކައިވެނީގެ ބޭރުން ކުރާ ފްލާރޓްތަކުގެ އޯޑިއޯ ޓޭޕްތައް ވެސް ފެންމަތިވިއިރު، ހެވިޓް އާއި ހެރީގެ ޖިސްމާނީ އެއްގޮތްކަމެއްގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް ހެވިޓް އަކީ ޕްރިންސް ހެރީގެ ބައްޕަ ކަމަށް ބުނާ ބުނުންތައް ވެސް ފާޅުވި އެވެ. .ނަމަވެސް ޑަޔާނާ އާއި ހެވިޓްގެ ގުޅުން ފެށުނު އިރު ހެރީ ވަނީ މީގެ ކުރިން އުފަންވެފައެވެ^[28]^[29]

1992 ވަނަ އަހަރުގެ ޑިސެމްބަރު މަހު ޖޯން މޭޖާ ވަނީ އެ ދެމަފިރިން ގާނޫނީ ގޮތުން ވަކިވިކަން ހައުސް އޮފް ކޮމަންސްގައި އިއުލާންކޮށްފަ އެވެ. ޖެހިގެން އައި އަހަރުގެ ކުރީކޮޅު އިނގިރޭސި ނޫސްތަކުން ވަނީ 1989 ވަނަ އަހަރު ޗާލްސް އާއި ޕާކަރ ބައުލްސް އާއި ދެމެދު "ކެމިލަގޭޓް" އާއި "ޓަމްޕޮންގޭޓް" ގެ ނަން ދީފައިވާ ޝައުގުވެރި، ބަގްޑް ފޯނު ވާހަކައެއްގެ ޓްރާންސްކްރިޕްޓްތައް ޝާއިއުކޮށްފަ އެވެ. އޭގެ ފަހުން ޗާލްސް ވަނީ ޑިމްބަލްބީއާއެކު ޓެލެވިޜަން ފިލްމެއް ކަމަށްވާ ޗާލްސް: ދަ ޕްރައިވެޓް މޭން، ދަ ޕަބްލިކް ރޯލް އިން އާންމުންގެ ވިސްނުން ހޯއްދަވާފައެވެ އެސޯސިއޭޝަން އިން 1986 ވަނަ އަހަރު، ޑަޔާނާ އާއި ކައިވެނި "ރިޓްރީވޭބަލް ޑައުން" އަށް ފަހުގައެވެ. އޭގެ ފަހުން 1995 ވަނަ އަހަރުގެ ނޮވެމްބަރު މަހު ބީބީސީގެ ކަރަންޓް އެފެއާޒް ޝޯ ޕެނަރަމާ އަށް ދިން އިންޓަވިއުއެއްގައި ޑަޔާނާ އަމިއްލައަށް ކައިވެނީގެ މައްސަލަތައް ގަބޫލުކުރި އެވެ , ތަންކޮޅެއް ތޮއްޖެހިފައި އޮތީ." އަދި ފިރިމީހާ ރަސްކަމަށް އެކަށީގެންވާ ކަމާމެދު ޝައްކު ފާޅުކުރިއެވެ. ޗާލްސް އާއި ޑަޔާނާ ވަރިވީ 28 އޮގަސްޓް 1996 ގައި، ޑިސެމްބަރު 1995 ގައި ރާނީ ލަފާ ދެއްވުމުން ކައިވެނި ނިންމާލުމަށެވެ. އެ ދެމަފިރިން ވަނީ ދަރިންގެ ބެލެނިވެރިކަން ހިއްސާކޮށްފައެވެ.

ޑަޔާނާ މަރުވީ 31 އޮގަސްޓް 1997 ގައި ޕެރިހުގައި ހިނގި ކާރު އެކްސިޑެންޓެއްގައި ކަމަށާއި ޗާލްސް ޑަޔާނާގެ ކޮއްކޮމެންނާ އެކު ޕެރިހަށް ފުރައިގެން ދިޔައީ އޭނާގެ ހަށިގަނޑާއެކު އަނބުރާ އިނގިރޭސިވިލާތަށް ގެންދިއުމަށެވެ. 2003 ވަނަ އަހަރު ޑަޔާނާގެ ބަޓްލަރ ޕޯލް ބުރެލް ޝާއިއުކުރި ނޯޓެއްގައި އޭނާ ބުނި ގޮތުގައި ޑަޔާނާ ލިޔުނީ 1995 ވަނަ އަހަރު ކަމަށާއި އެ ނޯޓުގައި ޗާލްސް "[ޑަޔާނާގެ] ކާރުގައި 'އެކްސިޑެންޓެއް' ރޭވި، ބްރޭކް ފޭލްވެ ބޮލަށް ބޮޑެތި އަނިޔާތަކެއް" ކަމަށް ތުހުމަތުތަކެއް ކުރެވިފައިވާ ކަމަށެވެ އަލުން ކައިވެނި ކުރެވިދާނެ ކަމެވެ. އޮޕަރޭޝަން ޕެޖެޓްގެ ބައެއްގެ ގޮތުގައި މެޓްރޮޕޮލިޓަން ޕޮލިސްގެ އިންކުއަރީ ޓީމުން ސުވާލު ކުރުމުން ޗާލްސް ކަމާބެހޭ ފަރާތްތަކަށް ބުނީ 1995 ވަނަ އަހަރުގެ ކުރީގެ އަންހެނުންގެ ނޯޓާ ބެހޭ ގޮތުން ނޭނގޭ ކަމަށާއި އެ އިހުސާސްތައް ކުރި ސަބަބު ވެސް ނުވިސްނޭ ކަމަށެވެ.

ކެމިލާ ޕާކަރ ބައުލްސް

ޕްރިންސް އޮފް ވޭލްސް އާއި ކެމިލާ ޕާކަރ ބައުލްސްގެ އެންގޭޖްމަންޓް އިއުލާން ކުރެވުނީ 10 ފެބްރުއަރީ 2005 ގައެވެ. ކެނެޑާގައި ޑިޕާޓްމަންޓް އޮފް ޖަސްޓިސް އިން ކަނޑައެޅީ ކެނެޑާގެ ތަޚުތަށް އެއްވެސް ވާރިސެއް ޔޫނިއަނުން ނުފެންނާނެތީ، ކެނެޑާއަށް ރާނީގެ ޕްރައިވީ ކައުންސިލްގެ ރުހުން ހޯދަން ނުޖެހޭނެ ކަމަށެވެ.

އިނގިރޭސިވިލާތުގައި ޗާޗެއްގެ ބަދަލުގައި ސިވިލް ކައިވެންޏެއް ކުރި ހަމައެކަނި ޝާހީ އާއިލާގެ މެންބަރަކީ ޗާލްސް އެވެ. ބީބީސީން ޝާއިއުކުރި 1950 އާއި 1960 ގެ އަހަރުތަކުގެ އިނގިރޭސި ސަރުކާރުގެ ލިޔެކިޔުންތަކުގައި ބުނެފައި ވަނީ އެފަދަ ކައިވެންޏަކީ ގާނޫނާ ހިލާފު ކަމެއް ކަމަށެވެ؛ މި ދައުވާތައް ޗާލްސްގެ ތަރުޖަމާނު ބާތިލްކޮށް، އިށީނދެގެން އިން ސަރުކާރުން ވިސްނައިދިނީ ރަޖިސްޓްރޭޝަން ސާވިސް އެކްޓް 1953 އިން އުވާލާފައިވާ ކަމަށެވެ.

މި ޔޫނިއަން ކުރިއަށް ގެންދިއުމަށް ހަމަޖެހިފައި އޮތީ ވިންޑްސަރ ކަސްޓަލްގައި ބާއްވާ މަދަނީ ރަސްމިއްޔާތެއްގައި ކަމަށާއި، އޭގެ ފަހުން އެ ކަސްޓަލްގެ ސެއިންޓް ޖޯޖް ޗެޕަލްގައި ދީނީ ބަރަކާތެއް ދިނުމަށް ހަމަޖެހިފައިވާ ކަމަށެވެ. ކައިވެނީގެ ތަން ވިންޑްސަރ ގިލްޑްހޯލްއަށް ބަދަލުކުރީ ވިންޑްސަރ ކަސްޓަލްގައި މަދަނީ ކައިވެންޏަކުން އެތަނުގައި ކައިވެނި ކުރަން ބޭނުންވާ ކޮންމެ މީހަކަށް ވެސް އެތަން ލިބޭނެ ގޮތް ހެދުމަށް ލާޒިމުވާނެކަން އެނގުމުންނެވެ. މި ހަރަކާތުގެ ހަތަރު ދުވަސް ކުރިން، ޕޯޕް ޖޯން ޕޯލް ދެވަނަގެ ޖަނާޒާގައި ޗާލްސް އާއި ދައުވަތު ލިބުނު ބައެއް އިއްޒަތްތެރިންނަށް ބައިވެރިވުމުގެ ފުރުސަތު ދިނުމުގެ ގޮތުން، ފުރަތަމަ ކަނޑައެޅި ތާރީހު ކަމަށްވާ 8 އޭޕްރީލް އިން ޖެހިގެން އައި ދުވަހަށް ފަސްކުރި އެވެ.

ޗާލްސްގެ މައިންބަފައިން ކައިވެނީގެ ހަފްލާގައި ބައިވެރިވެފައެއް ނުވެއެވެ؛ ރާނީ ހާޒިރުވާން ފަސްޖެހުނީ ޗާޗް އޮފް އިނގިރޭސިވިލާތުގެ ސުޕްރީމް ގަވަރުނަރުގެ މަގާމުން ކަމަށް ވެދާނެ އެވެ. އެޑިންބާރގްގެ ރާނީ އާއި ޑޫކް ވެސް ނިޢުމަތުގެ ޚިދުމަތުގައި ބައިވެރިވެވަޑައިގެން ވިންޑްސަރ ކަސްޓަލްގައި އަލަށް ކައިވެނިކުރި ދެމަފިރިންނަށް ރިސެޕްޝަނެއް ބާއްވާފައިވެއެވެ. ކެންޓަބަރީގެ އާރކްބިޝޮޕް ރޯވާން ވިލިއަމްސް ގެ ނިޢުމަތް ޓީވީން ދައްކާފައިވެއެވެ

ރަސްމީ ވާޖިބުތައް

1965 ވަނަ އަހަރު ޗާލްސް އޭނާގެ ފުރަތަމަ ޕަބްލިކް އެންގޭޖްމަންޓް ކުރިއަށް ގެންދިޔައީ ޕެލަސް އޮފް ހޮލީރޫޑްހައުސްގައި ބޭއްވި ސްޓޫޑެންޓް ގާޑަން ޕާޓީއެއްގައި ބައިވެރިވެގެންނެވެ. ޕްރިންސް އޮފް ވޭލްސްގެ މަގާމުގައި ހުންނެވި ދުވަސްވަރު ރާނީގެ ފަރާތުން ރަސްމީ މަސްއޫލިއްޔަތުތައް އަދާކުރައްވައި، 2002 އާއި 2022 އާ ދެމެދު 10،934 އެންގޭޖްމަންޓް ފުރިހަމަ ކުރެއްވި އެވެ. ޗާލްސް ގަވާއިދުން ވޭލްސްގެ ދަތުރުތައް ކުރައްވައި، ކޮންމެ ހޫނު މޫސުމެއްގައި ހަފްތާއެއްހާ ދުވަހުގެ އެންގޭޖްމަންޓްތައް ފުރިހަމަ ކުރައްވައި، ސެނެޑް ހުޅުވުން ފަދަ ގައުމީ މުހިންމު މުނާސަބަތުތަކުގައި ބައިވެރިވެވަޑައިގެންނެވި އެވެ. ރޯޔަލް ކަލެކްޝަން ޓްރަސްޓްގެ ހަ ޓްރަސްޓީން އަހަރަކު ތިން ފަހަރު ބައްދަލުކުރަނީ އޭނާގެ ޗެއާމަންޝިޕްގަ އެވެ. އަދި 1970 ވަނަ އަހަރު ފިޖީގައި، 1973 ވަނަ އަހަރު ބަހާމާސްގައި، 1975 ވަނަ އަހަރު ޕަޕުއާ ނިއު ގިނީގައި، 1980 ވަނަ އަހަރު ޒިމްބާބުވޭގައި އަދި 1984 ވަނަ އަހަރު ބްރޫނާއީގައި ބޭއްވި މިނިވަންކަމުގެ އުފާފާޅުކުރުމުގައި ވެސް ޗާލްސް ވަނީ އޭނާގެ މަންމަ ތަމްސީލުކޮށްފަ އެވެ.

1981 ވަނަ އަހަރު .22 ރައިފަލުން ރާނީއަށް ބަޑިޖަހާފައިވާ ކްރިސްޓޮފަރ ޖޯން ލޫއިސް ވަނީ ޑަޔާނާ އާއި ވިލިއަމްއާއެކު ނިއުޒީލެންޑަށް ޒިޔާރަތްކުރި ޗާލްސް އަވަހާރަކޮށްލުމަށްޓަކައި ނަފްސާނީ ހޮސްޕިޓަލަކުން ފިލަން މަސައްކަތްކޮށްފައެވެ. ޖެނުއަރީ 1994 ގައި އޮސްޓްރޭލިއާ ދުވަހު ޗާލްސް އޮސްޓްރޭލިއާއަށް ޒިޔާރަތް ކުރައްވަމުން ގެންދެވިއިރު، ޑިޓެންޝަން ކޭމްޕްތަކުގައި ބަންދުކޮށްފައި ތިބި ކެމްބޯޑިއާގެ އެތައް ސަތޭކަ ހިމާޔަތް ހޯދާ މީހުންނާ މެދު ކަންތައް ކުރި ގޮތާ ދެކޮޅަށް މުޒާހަރާކޮށް ޑޭވިޑް ކަންގް ވަނީ ސްޓާޓިން ފިސްތޯލައަކުން ދެ ބަޑިޖަހާފަ އެވެ. 1995 ވަނަ އަހަރު ޗާލްސް ވެވަޑައިގަތީ ރަސްމީ ހައިސިއްޔަތުން ރިޕަބްލިކް އޮފް އަޔަރލޭންޑަށް ޒިޔާރަތްކުރި ޝާހީ އާއިލާގެ ފުރަތަމަ މެންބަރަށެވެ. 1997 ވަނަ އަހަރު ހޮންކޮންގުގައި ބޭއްވި ރަސްމިއްޔާތުގައި ރާނީ ތަމްސީލު ކުރެއްވީ ޗާލްސް އެވެ.

1998 ވަނަ އަހަރުގެ މާޗް މަހު ޗާލްސްގެ ކަނާތު ކަކުލުގެ ލޭޒަރ ކީހޯލް ސާޖަރީއެއް ހެދިއެވެ. 2003 ވަނަ އަހަރުގެ މާޗް މަހު ކިންގް އެޑްވާޑް ހަތްވަނަ ހޮސްޕިޓަލުގައި ހަރނިއާ އަށް ލިބުނު އަނިޔާއަކަށް ފަރުވާ ދިނުމަށް އޮޕަރޭޝަނެއް ކުރި އެވެ. 2005 ވަނަ އަހަރު ޕޯޕް ޖޯން ޕޯލް ދެވަނަގެ ޖަނާޒާގައި އޭނާގެ ކައިރީގައި އިށީނދެގެން އިން ޒިމްބާބުވޭގެ ރައީސް ރޮބަޓް މުގާބޭއާ އަތް ޖައްސާލުމުން ޚިޔާލުތަފާތުވުންތައް އުފެދުނެވެ. އޭގެ ފަހުން ޗާލްސްގެ އޮފީހުން ނެރުނު ބަޔާނެއްގައި ބުނެފައި ވަނީ މުގާބޭގެ އަތުގައި ހިފާލުމުން ދުރުހެލި ނުވެވޭނެ ކަމަށާއި "މިހާރުގެ ޒިމްބާބުވޭގެ ވެރިކަން އޭނާއަށް ނަފްރަތު ކުރާ" ކަމަށެވެ. 2008 ވަނަ އަހަރު އޭނާގެ ނޭފަތުގެ ބްރިޖުން ކެންސަރު ނޫން ގްރޯތްއެއް ނަގާފައިވެ އެވެ.

ޗާލްސް ވަނީ 2010 ވަނަ އަހަރު އިންޑިއާގެ ދިއްލީގައި ބޭއްވި ކޮމަންވެލްތު ގޭމްސް ހުޅުވުމުގެ ރަސްމިއްޔާތުގައި ރާނީ ތަމްސީލުކޮށްފަ އެވެ. ނޮވެމްބަރު 2010 ގައި އޭނާ އާއި ކެމީލާ ދަރިވަރުންގެ މުޒާހަރާތަކުގައި ނުސީދާ ގޮތެއްގައި ބައިވެރިވެ، އެމީހުންގެ ކާރަށް މުޒާހަރާގެ ބައިވެރިން ހަމަލާދީފައިވެ އެވެ. ނޮވެމްބަރު 2013 ގައި ކޮމަންވެލްތުގެ އިސްވެރިންގެ ބައްދަލުވުމުގައި، ރާއްޖޭގެ ކޮލަމްބޯގައި ފުރަތަމަ ފަހަރަށް ރާނީ ތަމްސީލް ކުރެއްވި އެވެ.

ޗާލްސް އާއި ކެމިލާ 2015 ވަނަ އަހަރުގެ މެއި މަހު ރިޕަބްލިކް އޮފް އަޔަލޭންޑަށް ފުރަތަމަ ޖޮއިންޓް ދަތުރު ކުރިއިރު، މި ދަތުރަކީ "ސުލްހައާއި ސުލްހަ ކުރިއެރުވުމަށް" މުހިންމު ފިޔަވަޅެއް ކަމަށް އިނގިރޭސި އެމްބަސީން ބުނެ އެވެ. އެ ދަތުރުގައި ޗާލްސް ވަނީ ސިން ފެއިންގެ ލީޑަރު އަދި 1979 ވަނަ އަހަރު ލޯޑް މައުންޓްބެޓެން އަވަހާރަކޮށްލި ހަނގުރާމަވެރި ޖަމާއަތެއް ކަމަށްވާ މީރާގެ ލީޑަރު ޖެރީ އެޑަމްސްއާ ގަލްވޭގައި އަތް ޖައްސާފައެވެ އަތް ދިއްކުރުން" އަދި "އެންގްލޯ-އައިރިޝް ގުޅުމަށް މުހިންމު ވަގުތެއް" އެވެ.

ކޮމަންވެލްތުގެ ސަރުކާރުގެ އިސްވެރިން 2018 ވަނަ އަހަރު ބޭއްވި ބައްދަލުވުމުގައި ނިންމާފައި ވަނީ ރާނީއަށް ފަހު ދެން ކޮމަންވެލްތުގެ ވެރިއަކަށް ހުންނާނީ ޗާލްސް ކަމަށެވެ. ބޮލަކީ ޚިޔާރުކުރާ އެއްޗެއް ކަމުން އެއީ ވިރާސީ އެއްޗެއް ނޫނެވެ. 2019 ވަނަ އަހަރުގެ މާޗް މަހު އިނގިރޭސި ސަރުކާރުގެ އެދުމުގެ މަތިން ޗާލްސް އާއި ކެމިލާ ކިއުބާއަށް ރަސްމީ ދަތުރެއްގައި ދިއުމުން އެއީ އެގައުމަށް ޒިޔާރަތްކުރި ފުރަތަމަ އިނގިރޭސި ޝާހީ ދަރިކޮޅުގެ މީހުންނެވެ. މި ދަތުރަކީ ކިއުބާ އާއި އިނގިރޭސިވިލާތާ ގާތް ގުޅުމެއް ގާއިމް ކުރުމަށް ކުރި މަސައްކަތެއްގެ ގޮތުގައި ދެކެވުނެވެ.

ޗާލްސް އަށް ކޮވިޑް-19 ޖެހުނީ 2020 ވަނަ އަހަރުގެ މާޗް މަހު ކޮވިޑު-19 ގެ ދުވަސްވަރު ކަމަށްވާއިރު، އެންއެޗްއެސްގެ ގިނަ ޑޮކްޓަރުންނާއި ނަރުހުންނާއި ބަލިމީހުންނަށް އަވަހަށް ޓެސްޓް ނުކުރެވޭ ދަނޑިވަޅެއްގައި ޗާލްސް އާއި ކެމިލާ އަވަހަށް ޓެސްޓް ކުރި ކަމަށް ބުނެ ބައެއް ނޫސްތަކުން ފާޑުކިޔާފައިވެ އެވެ. އޭނާ ކޯވިޑް-19 އަށް ދެވަނަ ފަހަރަށް ޕޮޒިޓިވް ވެފައިވަނީ 2022 ވަނަ އަހަރުގެ ފެބްރުއަރީ މަހު ކަމަށާއި އޭނާ އާއި ވެސް ޕޮޒިޓިވްވި ކެމިލާ އަށް ވެސް ކޮވިޑް-19 ވެކްސިންގެ ޑޯޒްތައް 2021 ވަނަ އަހަރުގެ ފެބްރުއަރީ މަހު ދީފައިވާ ކަމަށެވެ.

ބާބަޑޯސްގެ ރަސްގެފާނުގެ މަގާމު އުވާލައި، ބާބަޑޯސް ޕާލަމެންޓްރީ ޖުމްހޫރިއްޔާއަކަށް ބަދަލުވުން ފާހަގަކުރުމަށް 2021 ވަނަ އަހަރުގެ ނޮވެމްބަރު މަހު ބޭއްވި ރަސްމިއްޔާތުގައި ޗާލްސް ބައިވެރިވެވަޑައިގެންނެވި އެވެ. އޭނާއަށް ދައުވަތު ދެއްވީ ކޮމަންވެލްތުގެ މުސްތަގުބަލުގެ ވެރިޔާގެ މަގާމުގައި ބޮޑުވަޒީރު މިއާ މޮޓްލީ އެވެ؛ އެއީ ޝާހީ އާއިލާގެ މެންބަރަކު ވެރިކަމެއް ޖުމްހޫރިއްޔާއަކަށް ބަދަލުވުމުގައި ބައިވެރިވި ފުރަތަމަ ފަހަރެވެ. ޖެހިގެން އައި އަހަރުގެ މެއި މަހު އިނގިރޭސި ޕާލަމެންޓްގެ ސްޓޭޓް އޮޕަނިންގގައި ޗާލްސް ބައިވެރިވެވަޑައިގަތީ، އޭނާގެ މަންމަގެ ފަރާތުން ރާނީގެ ތަގުރީރު ދެއްވައި، ސްޓޭޓްގެ ކައުންސެލަރެއްގެ ގޮތުގައެވެ.

ރަސްކަން

ޗާލްސް އިނގިރޭސި ތަޚުތަށް ވަޑައިގަތީ އޭނާގެ މަންމަ އަވަހާރަވުމުން 8 ސެޕްޓެމްބަރު 2022 ގައި އެވެ.އެއީ އިނގިރޭސިވިލާތުގެ ވާރިސެއްގެ ގޮތުގައި އެންމެ ގިނަ ދުވަހު ހުންނެވި ބޭފުޅާ އެވެ. އުމުރުން 73 އަހަރުގައި ކުރިން ރެކޯޑް ހޯލްޑަރ ވިލިއަމް އަށާރަވަނަ 1830 ވަނަ އަހަރު ރަސްކަމަށް ވަޑައިގެންނެވިއިރު އުމުރުން 64 އަހަރުގައެވެ.

ސެޕްޓެމްބަރު މަހުގެ 9 ވަނަ ދުވަހުގެ ހަވީރު 6 ޖަހާއިރު ޗާލްސް ގައުމަށް ފުރަތަމަ ތަގުރީރު ދެއްވިއިރު، އެ ތަގުރީރުގައި އޭނާގެ މަންމައަށް ޝުކުރު އަދާކުރައްވައި، ޕްރިންސް އޮފް ވޭލްސްގެ މަގާމަށް ދޮށީ ދަރިފުޅު ވިލިއަމް އައްޔަން ކުރައްވާފައިވާކަން އިއުލާން ކުރެއްވި އެވެ. ޖެހިގެން އައި ދުވަހު އެކްސެޝަން ކައުންސިލުން އާންމުކޮށް ޗާލްސް ރަސްގެފާނެއްގެ ގޮތުގައި އިއުލާން ކުރިއިރު، މި ރަސްމިއްޔާތު ފުރަތަމަ ފަހަރަށް ޓީވީން ދެއްކިއެވެ. ބައިވެރިންގެ ތެރޭގައި ރާނީ ކެމިލާ އާއި ޕްރިންސް ވިލިއަމް އަދި އިނގިރޭސި ބޮޑުވަޒީރު ލިޒް ޓްރަސް އާއި އޭނާގެ ކުރިން ދިރިތިބި ހަ ބޭފުޅުން ހިމެނެ އެވެ. އިނގިރޭސިވިލާތުގެ ވަށައިގެންވާ ލޯކަލް އޮތޯރިޓީތަކުން ވެސް އެ އިއުލާން ކިޔައިދިނެވެ. އެހެން ދާއިރާތަކުން ސޮއިކޮށް އަމިއްލަ އިޢުލާންތަކުގައި ކިޔެވިއިރު، ސްކޮޓްލޭންޑް، ވޭލްސް، އުތުރު އަޔަރލޭންޑް، އިނގިރޭސި އޯވަސީސް ޓެރިޓޯރީސް، ކްރައުން ޑިޕެންޑެންސީސް، ކެނެޑާގެ ޕްރޮވިންސްތަކާއި އޮސްޓްރޭލިއާގެ ސްޓޭޓްތަކުން ވެސް ކިޔައިދިނެވެ.

ޗާލްސް އާއި ކެމިލާގެ ތަޚުތަށް އިށީނދެވަޑައިގަތީ 6 މެއި 2023 ގައި ވެސްޓްމިންސްޓަރ އެބީގައެވެ. އޭނާ ވެރިކަމަށް ވަޑައިގަތުމުގެ ކުރިން ރިޕޯޓްތައް ބުނާ ގޮތުގައި ޗާލްސް ތަޚުތަށް އިށީނދެވަޑައިގަތުމަކީ 1953 ވަނަ އަހަރު އޭނާގެ މަންމައަށް ވުރެ ސާދާ ރަސްމިއްޔާތެއް ކަމަށް ބެލެވެ އެވެ މިޒަމާނުގެ އިނގިރޭސިވިލާތުގެ ނަސްލީ ތަފާތުކުރުން". އެހެންނަމަވެސް، ތަޚުތަށް އިށީނދެވަޑައިގަތުމަކީ، ތަޚުތަށް އިށީނދެވަޑައިގަތުމާއި، ތަޚުތަށް އިށީނދެވަޑައިގަތުމާއި، ތަޚުތަށް އިށީނދެވަޑައިގަތުމާއި، ތަޚުތަށް އިށީނދެވަޑައިގަތުމާއި، ތަޚުތަށް އިށީނދެވަޑައިގަތުމެވެ. ޖުލައި މަހު އެމީހުން ބައިވެރިވީ ޝުކުރު އަދާކުރުމުގެ ގައުމީ ޚިދުމަތެއްގައި ސެއިންޓް ޖައިލްސްގެ ކެތެޑްރަލްގައި ޗާލްސްއަށް ސްކޮޓްލޭންޑްގެ ޝަރަފުވެރިކަން އަރުވާފައެވެ.

ޗާލްސް އާއި ކެމިލާ ވަނީ ތިން ސްޓޭޓް ވިޒިޓެއްގައި ބައިވެރިވެ، ދެ ޒިޔާރަތެއް ލިބިފަ އެވެ. ނޮވެމްބަރު 2022 ގައި އެމީހުން ވަނީ ޗާލްސްގެ ވެރިކަމުގައި އިނގިރޭސިވިލާތަށް ފުރަތަމަ ރަސްމީ ދައުލަތުގެ ދަތުރުފުޅުގައި ދެކުނު އެފްރިކާގެ ރައީސް ސައިރިލް ރަމަފޯސާ އަށް ހޯސްޓްކޮށްފަ އެވެ. ޖެހިގެން އައި އަހަރުގެ މާޗް މަހު ރަސްގެފާނާއި ރާނީ ޖަރުމަނަށް ދައުލަތުގެ ދަތުރެއް ކުރެއްވި އެވެ؛ ޗާލްސް ވެގެން ދިޔައީ އިނގިރޭސިވިލާތުގެ ފުރަތަމަ ރަސްގެފާނަށް ބުންޑެސްޓަގް އާއި މުޚާޠަބު ކުރެއްވި ބޭފުޅާއަށެވެ. ހަމައެފަދައިން ސެޕްޓެމްބަރު މަހު ފްރާންސްގެ ސެނެޓް ޗެމްބަރުން އެގައުމަށް ކުރެއްވި ދައުލަތުގެ ދަތުރުފުޅުގައި ތަގުރީރު ދެއްވި ފުރަތަމަ އިނގިރޭސި ރަސްގެފާނަށް ވެވަޑައިގެންނެވިއެވެ. ޖެހިގެން އައި މަހު ރަސްގެފާނު ކެންޔާއަށް ވަޑައިގެން އިނގިރޭސިންގެ އިސްތިއުމާރީ އަމަލުތަކުގެ ސަބަބުން މައާފަށް އެދުމަށް ޕްރެޝަރު ކުރިމަތިވި އެވެ. ދައުލަތުގެ ޖާފަތުގައި ދެއްކެވި ވާހަކަފުޅުގައި އޭނާ ވަނީ "ނަފްރަތު އުފެދޭ އަދި ޖަސްޓިފައިބަލް އަނިޔާވެރި އަމަލުތަކެއް" ކަމަށް ގަބޫލުކުރެއްވި ނަމަވެސް ރަސްމީކޮށް މައާފަށް އެދިވަޑައިގެންފައެއް ނުވެ އެވެ.

ޖެނުއަރީ 2024 ގައި ޗާލްސް ވަނީ ބެނިން ޕްރޮސްޓޭޓް ބޮޑުވުމަށް ފަރުވާ ދިނުމަށް ލަންޑަން ކްލިނިކުގައި "ކަރެކްޓިވް ޕްރޮސީޖަރ" އެއް ކުރިއަށް ގެންގޮސް، އޭގެ ސަބަބުން އޭނާގެ ބައެއް އާންމު އެންގޭޖްމަންޓްތައް ފަސްކޮށްފަ އެވެ. ފެބްރުއަރީ މަހު ބަކިންހަމް ޕެލަސް އިން ވަނީ އެ ފަރުވާގެ ތެރޭގައި ކެންސަރު ފެނިފައިވީ ނަމަވެސް އެއީ ޕްރޮސްޓޭޓް ކެންސަރެއް ނޫން ކަމަށް އިއުލާންކޮށްފަ އެވެ. އޭނާގެ އާންމު ވާޖިބުތައް ފަސްކުރި ނަމަވެސް، އައުޓްޕޭޝަންޓް ފަރުވާގެ ތެރޭގައި ޗާލްސް ދުސްތޫރީ މަސައްކަތްތައް އަދާކުރަމުން ގެންދާނެ ކަމަށް ރިޕޯޓްތައް ބުނެ އެވެ. އޭނާ ނެރުނު ބަޔާނެއްގައި ވަނީ ކެންސަރުގެ ޗެރިޓީތަކަށް ތާއީދުކުރާ ކަމަށް ތާއީދުކޮށް، ފުރިހަމައަށް ރަނގަޅުވުމުގައި "ޕޮޒިޓިވް ގޮތުގައި ދެމިހުރެ" ކަމަށެވެ. މާޗް މަހު ކެމިލާ ވަނީ އޭނާ ޣައިރު ހާޒިރުގައި ވެސްޓްމިންސްޓާ އެބީގައި ބޭއްވި ކޮމަންވެލްތު ދުވަހުގެ ޚިދުމަތާއި ވޮސްޓަރ ކެތެޑްރަލްގައި ހުންނަ ރޯޔަލް މައުންޑީގައި ޑެޕިއުޓީ ކޮށްފަ އެވެ. ކެންސަރު ޖެހިފައިވާކަން އެނގުނު ފަހުން އޭނާ ފުރަތަމަ ފަހަރަށް އާންމުކޮށް ފެނިގެން ދިޔައީ 31 މާޗްގައި ވިންޑްސަރ ކަސްޓަލްގެ ސެއިންޓް ޖޯޖް ޗެޕަލްގައި ބޭއްވި އީސްޓާ ސާވިސްގަ އެވެ. 2024 ވަނަ އަހަރުގެ އޭޕްރީލް މަހު ކެންސަރަށް ފަރުވާ ދިނުމުގައި ކުރިއެރުންތަކެއް ހޯއްދެވުމަށް ފަހު އާންމުންނާ ކުރިމަތިލާން ޖެހޭ މަސައްކަތްތައް އަލުން ފަށާނެ ކަމަށް އިއުލާން ކުރި އެވެ.

ރިފަރަންސް

↑ "The Christening of Prince Charles". Royal Collection Trust. Archived from the original on 17 December 2021. Retrieved 17 December 2021.
↑ "HRH The Prince of Wales | Prince of Wales". Clarence House. Archived from the original on 9 April 2023. Retrieved 13 September 2022.
↑ "The Book of the Baptism Service of Prince Charles". Royal Collection Trust. Archived from the original on 20 April 2023. Retrieved 25 April 2023.
↑ Brandreth 2007, p. 127.
↑ "50 facts about the Queen's Coronation". The Royal Family. Archived from the original on 7 February 2021. Retrieved 3 January 2019.
↑ Brandreth 2007, p. 139.
↑ Brandreth 2007, pp. 169–170
↑ "Military Career of the Prince of Wales". Prince of Wales. Archived from the original on 14 May 2013. Retrieved 19 April 2013.
↑ "Prince Charles after receiving his wings 20 August 1971". Royal Collection Trust. Archived from the original on 5 October 2022. Retrieved 5 October 2022.; "Prince Charles attends RAF Cranwell ceremony". BBC News. 16 July 2020. Archived from the original on 5 October 2022. Retrieved 5 October 2022.
↑ "Occurrence # 187927". Flight Safety Foundation. Archived from the original on 27 October 2017. Retrieved 3 May 2023.; Boggan, Steve (20 July 1995). "Prince gives up flying royal aircraft after Hebrides crash". The Independent (UK). Archived from the original on 24 March 2017.
↑ Brandreth 2007, p. 193.
↑ Brandreth 2007, p. 192.
↑ Brandreth 2007, p. 194.
↑ Brandreth 2007, p. 195.
↑ Brandreth 2007, pp. 15–17, 178.
↑ Dimbleby 1994, p. 263.
↑ ^17.0 ^17.1 Dimbleby 1994, pp. 263–265.
↑ Dimbleby 1994, p. 279.
↑ Dimbleby 1994, pp. 280–282.
↑ Dimbleby 1994, pp. 281–283.
↑ Brown 2007, p. 720.
↑ Smith 2000, p. 561.
↑ Griffiths, Eleanor Bley (1 January 2020). "The truth behind Charles and Camilla's affair storyline in The Crown". Radio Times. Archived from the original on 8 September 2022. Retrieved 9 September 2022.
↑ "Diana 'wanted to live with guard'". BBC News. 7 December 2004. Archived from the original on 31 July 2017. Retrieved 31 July 2017.
↑ Langley, William (12 December 2004). "The Mannakee file". The Daily Telegraph. Archived from the original on 31 July 2017. Retrieved 31 July 2017.
↑ Milmo, Cahal (8 December 2004). "Conspiracy theorists feast on inquiry into death of Diana's minder". The Independent (UK). Independent Digital News & Media Ltd. ISSN 1741-9743. OCLC 185201487. Archived from the original on 1 August 2017. Retrieved 31 July 2017.
↑ Duboff, Josh (13 March 2017). "Princess Diana's Former Lover Maintains He Is Not Prince Harry's Father". Vanity Fair. Archived from the original on 26 June 2019. Retrieved 25 November 2018.
↑ "Hewitt denies Prince Harry link". BBC News. 21 September 2002. Archived from the original on 15 February 2009. Retrieved 24 April 2011.
↑ Quest, Richard (3 June 2002). "Royals, Part 3: Troubled times". CNN. Archived from the original on 15 July 2016. Retrieved 22 January 2023.

[1] "The Christening of Prince Charles". Royal Collection Trust. Archived from the original on 17 December 2021. Retrieved 17 December 2021.

[PoWsite-2] "HRH The Prince of Wales | Prince of Wales". Clarence House. Archived from the original on 9 April 2023. Retrieved 13 September 2022.

[3] "The Book of the Baptism Service of Prince Charles". Royal Collection Trust. Archived from the original on 20 April 2023. Retrieved 25 April 2023.

[FOOTNOTEBrandreth2007127-4] Brandreth 2007, p. 127.

[5] "50 facts about the Queen's Coronation". The Royal Family. Archived from the original on 7 February 2021. Retrieved 3 January 2019.

[FOOTNOTEBrandreth2007139-6] Brandreth 2007, p. 139.

[7] Brandreth 2007, pp. 169–170

[8] "Military Career of the Prince of Wales". Prince of Wales. Archived from the original on 14 May 2013. Retrieved 19 April 2013.

[9] "Prince Charles after receiving his wings 20 August 1971". Royal Collection Trust. Archived from the original on 5 October 2022. Retrieved 5 October 2022.; "Prince Charles attends RAF Cranwell ceremony". BBC News. 16 July 2020. Archived from the original on 5 October 2022. Retrieved 5 October 2022.

[10] "Occurrence # 187927". Flight Safety Foundation. Archived from the original on 27 October 2017. Retrieved 3 May 2023.; Boggan, Steve (20 July 1995). "Prince gives up flying royal aircraft after Hebrides crash". The Independent (UK). Archived from the original on 24 March 2017.

[FOOTNOTEBrandreth2007193-11] Brandreth 2007, p. 193.

[FOOTNOTEBrandreth2007192-12] Brandreth 2007, p. 192.

[FOOTNOTEBrandreth2007194-13] Brandreth 2007, p. 194.

[FOOTNOTEBrandreth2007195-14] Brandreth 2007, p. 195.

[FOOTNOTEBrandreth200715–17,_178-15] Brandreth 2007, pp. 15–17, 178.

[FOOTNOTEDimbleby1994263-16] Dimbleby 1994, p. 263.

[FOOTNOTEDimbleby1994263–265-17] 17.0 ^17.1 Dimbleby 1994, pp. 263–265.

[FOOTNOTEDimbleby1994279-18] Dimbleby 1994, p. 279.

[FOOTNOTEDimbleby1994280–282-19] Dimbleby 1994, pp. 280–282.

[FOOTNOTEDimbleby1994281–283-20] Dimbleby 1994, pp. 281–283.

[FOOTNOTEBrown2007720-21] Brown 2007, p. 720.

[FOOTNOTESmith2000561-22] Smith 2000, p. 561.

[RadioTimes01-23] Griffiths, Eleanor Bley (1 January 2020). "The truth behind Charles and Camilla's affair storyline in The Crown". Radio Times. Archived from the original on 8 September 2022. Retrieved 9 September 2022.

[24] "Diana 'wanted to live with guard'". BBC News. 7 December 2004. Archived from the original on 31 July 2017. Retrieved 31 July 2017.

[Telegraph_12Dec2004-25] Langley, William (12 December 2004). "The Mannakee file". The Daily Telegraph. Archived from the original on 31 July 2017. Retrieved 31 July 2017.

[26] Milmo, Cahal (8 December 2004). "Conspiracy theorists feast on inquiry into death of Diana's minder". The Independent (UK). Independent Digital News & Media Ltd. ISSN 1741-9743. OCLC 185201487. Archived from the original on 1 August 2017. Retrieved 31 July 2017.

[27] Duboff, Josh (13 March 2017). "Princess Diana's Former Lover Maintains He Is Not Prince Harry's Father". Vanity Fair. Archived from the original on 26 June 2019. Retrieved 25 November 2018.

[28] "Hewitt denies Prince Harry link". BBC News. 21 September 2002. Archived from the original on 15 February 2009. Retrieved 24 April 2011.

[Quest-29] Quest, Richard (3 June 2002). "Royals, Part 3: Troubled times". CNN. Archived from the original on 15 July 2016. Retrieved 22 January 2023.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]