ގާނޫނު އަސާސީ

ޤާނޫނުއަސާސީއަކީ ސިޔާސަތެއް، ޖަމާޢަތެއް ނުވަތަ އެހެން ބާވަތެއްގެ ފަރާތެއްގެ ޤާނޫނީ އަސާސް އެކުލެވޭ އަސާސީ އުސޫލުތަކެއް ނުވަތަ ޤާއިމުކުރެވިފައިވާ ނަމޫނާތަކުގެ ޖުމްލައެއް ކަމަށާއި، އާންމުކޮށް އެ ފަރާތެއް ހިންގާނެ ގޮތް ކަނޑައަޅާ އެއްޗެކެވެ.^[1]

މި އުސޫލުތައް އެއް ލިޔުމަކަށް ނުވަތަ ގާނޫނީ ލިޔެކިޔުންތަކެއްގެ ޖަމާއަތަކަށް ލިޔެވޭއިރު، އެ ލިޔެކިޔުންތަކަކީ ލިޔެފައިވާ ގާނޫނު އަސާސީއެއް ހިމެނޭ ލިޔެކިޔުންތަކެއް ކަމަށް ބުނެވިދާނެއެވެ؛ އެކަންކަން އެއް ފުރިހަމަ ލިޔުމެއްގައި ހިމެނޭނަމަ، އެއީ ކޯޑިފައިޑް ގާނޫނު އަސާސީއެއް އެކުލެވިގެންވާ އެއްޗެއް ކަމަށް ބުނެވެ އެވެ. އިނގިރޭސިވިލާތުގެ ގާނޫނު އަސާސީއަކީ ކޯޑިފައި ނުކުރެވިފައިވާ ގާނޫނު އަސާސީއެއްގެ ފާހަގަކޮށްލެވޭ މިސާލެކެވެ؛ އެއީ އޭގެ ބަދަލުގައި ޤާނޫނު ހަދާ މަޖިލީހެއްގެ އެތައް އަސާސީ ޤާނޫނުތަކެއްގައި، ކޯޓު މައްސަލަތަކުގައި، ނުވަތަ މުޢާހަދާތަކުގައި ލިޔެފައިވާ އެއްޗެކެވެ.^[2]

ގާނޫނު އަސާސީތަކަކީ އިސްތިގުލާލު ގައުމުތަކުން ފެށިގެން ކުންފުނިތަކާއި އިންކޯޕަރޭޓް ނުކުރެވޭ ޖަމިއްޔާތަކާ ހަމައަށް ތަފާތު ފެންވަރުގެ ޖަމާއަތްތަކާ ގުޅޭ ކަންކަމެވެ. ބައިނަލްއަޤްވާމީ ޖަމާޢަތެއް ޤާއިމުކުރާ މުޢާހަދާއަކީވެސް އެ ޖަމާޢަތެއްގެ ޤާނޫނު އަސާސީ ކަމުގައި ވާއިރު، އެ މުޢާހަދާގައި އެ ޖަމާޢަތެއް އުފެދިގެންދާ ގޮތް ކަނޑައެޅިގެންދާނެއެވެ. ދައުލަތްތަކުގެ ތެރޭގައި ޤާނޫނުއަސާސީއެއްގައި ދައުލަތް ބިނާވެފައިވާ އުޞޫލުތަކާއި، ޤާނޫނުތައް ހެދޭ އުސޫލާއި، ކޮންބައެއްކަން ކަނޑައަޅާފައިވެއެވެ. ބައެއް ޤާނޫނުއަސާސީތަކާއި، ޚާއްޞަކޮށް ކޯޑިފައިޑް ޤާނޫނުއަސާސީތަކަކީ، ދައުލަތެއްގެ ވެރިންނަށް ހުރަސް ނުކުރެވޭނެ ރޮނގުތައް، އަސާސީ ޙައްޤުތައް ފަދަ ރޮނގުތައް ޤާއިމުކޮށްގެން، ދައުލަތުގެ ބާރު ލިމިޓަރެއްގެ ގޮތުގައި ވެސް ޙަރަކާތްތެރިވާ ޤާނޫނުއަސާސީތަކެކެވެ. ގާނޫނު އަސާސީތަކަށް ބަދަލު ގެނައުމަށް ގިނަ ފަހަރަށް އިއްތިފާގުން ނުވަތަ ސުޕަމެޖޯރިޓީ ހޯދަން ޖެހެ އެވެ.^[3]

އިންޑިއާގެ ގާނޫނު އަސާސީއަކީ ދުނިޔޭގެ އެއްވެސް ގައުމެއްގައި ލިޔެފައިވާ އެންމެ ދިގު ގާނޫނު އަސާސީ ކަމަށާއި އިނގިރޭސި ބަހުން 146،385 ބަސް ލިޔެފައިވާ އިރު، މޮނާކޯގެ ގާނޫނު އަސާސީއަކީ 3،814 ބަހުގެ އެންމެ ކުރު ލިޔެފައިވާ ގާނޫނު އަސާސީ އެވެ. ސެން މެރީނޯގެ ގާނޫނު އަސާސީއަކީ ދުނިޔޭގެ އެންމެ ދުވަސްވީ ހަރަކާތްތެރި ލިޔެފައިވާ ގާނޫނު އަސާސީ ކަމަށް ވެދާނެ ކަމަށާއި، ސަބަބަކީ އޭގެ މައިގަނޑު ބައެއް ލިޔެކިޔުންތައް 1600 ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެން ހިންގަމުންދާއިރު، އެމެރިކާގެ ގާނޫނު އަސާސީއަކީ އެންމެ ދުވަސްވީ ހަރަކާތްތެރި ކޯޑިފައިޑް ގާނޫނު އަސާސީ ކަމަށެވެ. 1789 ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެން ޤާނޫނު އަސާސީއެއްގެ ތާރީޚީ އުމުރަކީ ގާތްގަނޑަކަށް 19 އަހަރެވެ.^[4]

ރިފަރަންސް

↑ The New Oxford American Dictionary, Second Edn., Erin McKean (editor), 2051 pp., 2005, Oxford University Press, ISBN 0-19-517077-6.
↑ R (HS2 Action Alliance Ltd) v Secretary of State for Transport [2014] UKSC 3 , [207]
↑ King, Brett W. "The Use of Supermajority Provisions in the Constitution: The Framers, The Federalist Papers and the Reinforcement of a Fundamental Principle." Seton Hall Const. LJ 8 (1997): 363.
↑ Elkins, Zachary; Ginsburg, Tom; Melton, James (2009), "Conceptualizing Constitutions", The Endurance of National Constitutions, Cambridge: Cambridge University Press, pp. 36–64, doi:10.1017/cbo9780511817595.004, ISBN 978-0-511-81759-5

[1] The New Oxford American Dictionary, Second Edn., Erin McKean (editor), 2051 pp., 2005, Oxford University Press, ISBN 0-19-517077-6.

[2] R (HS2 Action Alliance Ltd) v Secretary of State for Transport [2014] UKSC 3 , [207]

[3] King, Brett W. "The Use of Supermajority Provisions in the Constitution: The Framers, The Federalist Papers and the Reinforcement of a Fundamental Principle." Seton Hall Const. LJ 8 (1997): 363.

[4] Elkins, Zachary; Ginsburg, Tom; Melton, James (2009), "Conceptualizing Constitutions", The Endurance of National Constitutions, Cambridge: Cambridge University Press, pp. 36–64, doi:10.1017/cbo9780511817595.004, ISBN 978-0-511-81759-5

[1]

[2]

[3]

[4]