ތިކިޖެހި ތާނަ

ވަރަށް ގިނަ ސަބަބުތަކަކާހުރެ، ދިވެހިބަހާއި ޢަރަބި ބަސް މިވަނީ ވަރަށް ބޮޑަށް ގުޅިފައެވެ. އަހަރަމެންނީ މުސްލިމުން ކަމުން އަހަރެމެންނަށް މިކިޔަނީ ޢަރަބި އިސްލާމީ ނަންނަމެވެ. އަހަރެމެން ކީރިތި ޤުރްއާނާއި ނަމާދުގައި ކިޔާތަކެތި އުނގެނުމައްޓަކައި ވަރަށް ކުޑަ އިރުއްސުރެ ޢަރަބި ބަހުން ހުންނަ އެއްޗެހި ކިޔާށާއި ލިޔަން ދަސްކުރަންޖެހެއެވެ. މީގެ އިރުރުން ކުރީގައި ރާއްޖޭގައި ތިއްބެވި ޢިލްމުވެރިންގެ ގިނަ ބޭފުޅުންނަކީވެސް މިޞްރުފަދަ ޢަރަބި ޤައުމްތަކުން ކިޔަވައި ވިދާޅުވެގެން ތިއްބެވި ބޭފުޅުންނެވެ. މިކަހަލަ އެތައް ސަބަބުތަކަކާ ހުރެ، އަހަރެމެންގެ ބަހުގައި ވަރަށް ގިނަ އަދަދެއްގެ ޢަރަބި ލފުޒުތަކާއި، ޢަރަބި ނޫންވެސް އިސްލާމީ ބައެއް ޤައުމުތަކުގެ ބަސްބަހުގެ ލަފުޒުތައް އައީ ބޭނުންކުރެވެމުންނެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި ވަރަށް ގިނަ އުރުދޫ ލަފުޒު ހިމެނެއެވެ. (އުރުދޫ އަކީ ޕާކިސްތާނުގެ ރަސްމީ ބަހެވެ. ޒަމާން ބަދަލުވަމުން އައިސް މިހާރު، އަހަރެމެންގެ ބަހުގައި ވަރަށް ގިނަ އަދަދެއްގެ އިނގިރޭސި ލަފުޒުވަނީ ބޭނުންކުރަން ފެށިފައެވެ. ހުރިހާ ދިވެހީންށްވެސް ޢަރަބި ބަސް ކިޔަން އަދި ލިޔަން ދަސްކޮށްދޭތީ، ދިވެހި ބަހުގައި އާންމުކޮށް ބޭނުންކުރެވޭ ޢަރަބި ލަފުޒުތައް ކުރީގައި ލިޔަމުން އައީ ހަމަ ޢަރަބި އަކުރުންނެވެ. ޢަރަބި ބަހާއި ތާނަވެސް ލިޔަނީ ކަނާތުން ވާތަށް ކަމަށްވާތީ، މިއީ މާ އުނދަގޫ ކަމަކަށް ނުވެއެވެ. ތަންކޮޅެއް ކުރިން (1984 ވަނަ އަހަރު) ނުކުމެފައިވާ ފޮތެއްގެ ޞަފުހާއަކަށް ބަލައިލަމާ ހެއްޔެވެ؟ މި ސަފުހާގައި އެވަނީ ޢަރަބި ލަފުޒުތައް ހަމަ ޢަރަބި އަކުރުން ލިޔެފައެވެ.

ފައިލު:Male hukuru miski.png

ޢަރަބި ލަފުޒު

ތާނަ ލިޔުމުގައި ޢަރަބި ލަފުޒުތައް ޢަރަބި އަކުރުން ލިޔަމުންދިޔަ ކަމުގައިވިޔަސް، މި ބަސްތައް ތާނައިންވެސް ލިޔެވޭނެ ގޮތެއް އޮންނަންވާނެއެވެ. ތިކިޖެހި ތާނަ އުފެއްދީ، ދިވެހީންގެ ތެރޭގައި އާންމުކޮށް ބޭނުންކުރެވޭ ބައެއް ޢަރަބި/އުރުދޫ ލަފްޒުތައް ތާނައިން ލިޔެވޭނެގޮތެއް ހެދުމަށެވެ. އެއީ އެބަސްބަހުގެ މީހުން ކިޔާ ގޮތަށް ތާނައިން ލިޔެގެން އަހަރެމެންވެސް އެބަސްތައް ކިޔުމަށާއި، ޢަރަބި އަދި އުރުދޫފަދަ ބަސްބަހުގެ ބައެއް އަޑުތައް ދިވެހީންގެ ޙަޤީޤީ އަކުރުތަކުގެ އަޑުތަކުގައި ނެތުމުންނެވެ. މިސާލަކަށް އަހަރެމެން 'ހަވީރު'، 'ހުކުރު' ފަދަ ބަސްތަކުގައި ގެންގުޅޭ ’ ހ ‘ އަކީ ޢަރަބީންގެ ތެރޭގައި އޮންނަ (ދިވެހީން ބަނޑުފެޅި ހާ އޭ ކިޔާ ހާ) هـ އެވެ. އަހަރެމެންގެ ތެރޭގައި ޢަރަބިން ގެންގުޅޭ ح (ޙ) އާއި خ (ޚ) އެއް ނޯވެއެވެ. އެކަމަކު މި ދެ އަކުރުވެސް އަހަރެމެންގެ ބަހުގެ ތެރެއަށް ވަނީ ވަދެފައެވެ. އެހެންކަމުން މިދެއަކުރު ލިޔެކިޔައި އުޅުމަށް އުފެއްދީ ތިކިޖެހި ތާނައެވެ. ތިރީގައި ތިއްކެއް ޖެހުމުން ’ ح ‘ (ޙ) އަށް އަދި މަތީގައި ތިއްކެއް ޖެހުމުން ’ خ ‘ އަށް ހަދައިފައެވެ. އެހެންކަމުން ’ ޙަމްދު‘ ، ’ އަޙްމަދު‘ ފަދަ ކިތަންމެ ޢަރަބި ބަސްތަކެއް ތާނައިން، އެކިޔަންވާގޮތަށް ލިޔެވޭގޮތް ވިއެވެ. އަދި ’ ޚަދީޖާ, , ‘ޚަބަރު ފަދަ ބަސްތއްވެސް ލިޔުމަކީ ފަސޭހަކަމަކަށް ވެއްޖެއެވެ. މިހާރުގެ ލިޔުންތަކުގައި ވަރަށް ގިނައިން ތިކިޖެހިތާނަ ބޭނުންކުރެވެއެވެ. ތިކިޖެހިތާނަ ލިޔުމުގައި ވަރަށް ރަނގަޅަށް އެ އަކުރުތައް ދަސްކުރަން ޖެހެއެވެ. ސަބަބަކީ މަތީގައި އޮންނަންވާ ތިއްކެއް ތިރީގައި ޖެހިއްޖެނަމަ އަކުރާއި އަދި އެއަކުރު ގުޅިފައިވާ ބަސް މުޅިން ތަފާތުވެގެން ދިއުމުން މިކަމުން އޮޅުން އަރަމުންވެސް ދާތީއެވެ. އަދި ހަމަ އެފަދައިން ތިކި ޖެހި ތާނައިގެ ތިކިތަކާ އެއްގޮތަށް ބަސް ކިޔޭތޯ ބެލުންވެސް މުހިންމެވެ. އެއީ އަރައިފާނެ އޮޅުމަކުން ސަލާމަތްވުމަސާއި ހެޔޮގޮތަށް ބަސްތައް ކުމަށް ބާރު އެޅުމަށެވެ. ތާނައިގައި ތިކިނުޖަހާ އަކުރުތަކަށާއި ތިކި ޖެހި އަކުރުތަކަށް އަދި އެއާ ގުޅޭ ޢަރަބި އަކުރުތަކަށް ބައެއް މިސާލާއެކު ބަލައިލަމާ ހެއްޔެވެ؟

ތާނައިގެ އަކުރުތައް - އެއަކުރުތަކާ ގުޅޭ ޢަރަބި އަކުރުތަކާއެކު

ތާނަ އަކުރު	ޢަރަބި އަކުރު	މިސާލު
ހ	هـ
ޙ	ح	އަޙްމަދު
ޚ	خ	ޚަބަރު
ށ	-
ނ	ن
ރ	ر
ބ	ب
ޅ	-
ކ	ك
އ	ا
ޢ	ع	ޢަމަލު
ޣ	غ	ޢަބްދުލްޣަނީ
ވ	-
މ	م
ފ	ف
ދ	د
ޛ	ذ	ޛުލްޤަޢިދާ
ތ	ت
ޠ	ط	ޠަވާފް
ޡ	ظ	ވައުޡު
ޘ	ث	ޘާނަވީ
ލ	ل
ގ	-
ޤ	ق	ޤައުމު
ޏ	-
ސ	س
ޝ	ش	ޝުކުރު
ޞ	ص	ޞިއްޙަތު
ޟ	ض	އަލްފާޟިލް
ޑ	-
ޒ	ز
ޔ	ى
ޕ	-
ޖ	ج
ޗ	-

މިއަކުރުތަކުގެ އިތުރުން، ތިކިޖެހި ވާވެއް (ޥ) އަދި ތިކިޖެހި ރާއެއް (ޜ) ވަނީ އުފައްދައިފައެވެ. ޢަރަބި ވާވު (و) އަދި އިނގިރޭސި ޑަބްލިޔޫ (W) ގެ އަޑުތަކަކީ ދިވެހި ވާވުގެ އަޑަށްވުރެ ބަރު އަޑެކެވެ. (ދިވެހި ވާވުގެ އަޑު އެންމެ ވައްތަރުވާން އުޅެނީ އިނގިރޭސި ވީ (V) ގެ އަޑާއެވެ.) އެހެންވީމާ ތިކިޖެހި ވާވު (ޥ) އުފެއްދީ ޢަރަބި ވާވު ލިޔަންޖެހޭ ތަންތާ ބޭނުން ކުރުމަށެވެ. ތިކިޖެހި ރާ ބޭނުންކުރެވެނީ އިނގިރޭސިން "Sion" (ޜަން) ކިޔަންޖެހޭ ތަންތާނގައެވެ. އެއީ ޓެލެވިޜަން (television) އަދި ޑިވިޜަން (Division) ފަދަ ތަންތާނގައެވެ. މި ދެއަކުރުމެ ބޭނުން ކުރެވޭލެއް ވަރަށް މަދެވެ. ޢަރަބި ވާވު ލިންޖެހޭ "ވަޙީދު"، އަބްދުލްވަޙީދު' ފަދަ ނަންނަމުގައި ވަރަށް މަދު މީހަކު ނޫނީ ތިކިޖެހި ވާވު ބޭނުމެއް ނުކުރެއެވެ. ހަމަ އެފަދައިން ތިކިޖެހި ރާ (ޜ) ވެސް ބޭނުންކުރެވެނީ ވަރަށް މަދު ބަސްތަކެއްގައެވެ.