ފަންވަތް:ހޮވާލެވިފައިވާ ލިޔުން/2024-08-3
މުޙައްމަދު އަމީން ދޮށިމޭނާ ކިލެގެފާނު އަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ފުރަތަމަ ޖުމުހޫރިއްޔާގެ ފުރަތަމަ ރައީސެވެ. އެމަނިކުފާނަކީ ދިވެހި ގައުމަށާއި، ދިވެހި ދައުލަތަށް އަގުހުރި އެތަކެއް ޚިދުމަތްތަކެއް ކޮށްދެއްވާފައިވާ ބޭފުޅެކެވެ. މުޙައްމަދު އަމީން ދީދީ އަކީ ހުރާގޭ ޚާންދާނުގެ އެއްގޮފި ކަމުގައި ހިމެނޭ އަތިރީގޭ އާއިލާގެ ބޭފުޅެކެވެ. މުޙައްމަދު އަމީން އުފަންވެ ވަޑައިގަތީ 20 ޖުލައި 1910 ގައި މާލޭގައެވެ. އެއީ ހިޖުރީގޮތުން 13 ރަޖަބު 1328 ގައެވެ. މުޙައްމަދު އަމީންގެ ތުއްޕުޅުއިރު ނުވަތަ ޅައުމުރުފުރާ ހޭދަކުރެއްވީ އޭނާގެ މަންމައާއި ބައްޕަގެ އަރިހުގައި އަތިރީގޭ އާގޭގައެވެ. އެއީ އޭނާގެ ކާފަ އިބްރާހީމް ދޮށިމޭނާ ކިލެގެފާނު ދައުލަތުގެ ވެރިއެއްގެ ގޮތުގައި ހުންނެވި ދުވަސްވަރު އެވެ. އޭނާ ފުރުއްވި ވަޒީފާތަކުގެ ތެރޭގައި ވަޒީރުލް މަޢާރިފްކަން، މަޙްކަމަތުލް އަޝްޣާލްގެ ވެރިކަން، ކާތިބުއްސިއްރުކަން، ކަސްޓަމާއި ޕޯސްޓްގެ ވެރިކަން، ރައްޔިތުން މަޖުލީހުގެ މެންބަރުކަމާއި ޒަޢީމްކަން، ވަޒީރުލް ޚާރިޖިއްޔާކަމާއި، ވަޒީރުއް ދާޚިލިއްޔާކަން، މަޙްކަމަތުލް އަމަން ޢާންމުގެ ވެރިކަން، ސިފައިންގެ ވެރިޔާކަމާއި، ވަޒީރުލް އަޢުޒަމްކަން ހިމެނެއެވެ. މީގެ އިތުރުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ފުރަތަމަ ޖުމުހޫރިއްޔާގެ ރައީސުލް ޖުމުހޫރިއްޔާގެ މަޤާމްގައި ވެސް ހުންނެވީ އެކަލޭގެފާނު އެވެ. ކިލެގެކަން ލިބިވަޑައިގަތީ 19 ޖުމާދިލް އާޚިރު 1367 ގައެވެ. އެމަނިކުފާނު މިދުނިޔެ ދޫކުރެއްވީ މިޒަމާނަށް އައިސް ދިވެހިންނަށް ކުރިމަތިވި އެންމެ ބޮޑު ތަދުމަޑުކަމުގެ ތެރޭގައި ސިޔާސީ މަސްރަޙްގައި ތިބި އަމިއްލަ އެދުމުން ފުރިގެންވާ ބައެއްގެ ކެހިވެރި ރޭވުމެއްގައި ހިންގި ވަރަށް ނުރައްކާތެރި ނާމާން ހަރަކާތް ގަނޑެއްގެ ތެރޭގައި އެމަނިކުފާނުންގެ ހަށިކޮޅަށް ދެވުނު ވަރަށް ބޮޑެތި އަނިޔާތަކެއްގެ ސަބަބުންނެވެ. އަވަހާރަވީ ލިބުނު އަނިޔާއަށް އެކަށޭނަ އެއްވެސް ޝިފާއެއް ލިބިވަޑައި ނުގެން، އޮންނަވާން ޖެހިވަޑައިގަތުމުގެ ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުންނެވެ. މުޙައްމަދު އަމީން އަވަހާރަވީ 19 ޖެނުއަރީ 1954 ގައެވެ. އެއީ ހިޖުރައިން 13 ޖުމާދިލް އޫލާ 1373 ގައެވެ. މުޙައްމަދު އަމީން ފަސްދާނު ލެވިފައިވަނީ ކ. ވިހަމަނާފުށީގައެވެ.