ހިރޯހިޓޯ
| |
|---|---|
 ފޯމަލް ޕޯޓްރެއިޓް، 1935 | |
| އެމްޕަރަރ އޮފް ޖަޕާން | |
| ރަސްކަން | 25 ޑިސެމްބަރ 1926 – 7 ޖެނުއަރީ 1989 |
| ތަޚުތު އަރުވުން | 10 ނޮވެމްބަރ 1928 |
| ކުރިން | ޓައިޝޯ |
| ފަހުން | އަކިހިޓޯ |
| ސެޝޯ އޮފް ޖަޕާން | |
| ރިޖެންސީ | 25 ނޮވެމްބަރ 1921 – 25 ޑިސެމްބަރ 1926 |
| އެމްޕަރަރ | ޓައިޝޯ |
| އުފަންވީ | ހިރޯހިޓޯ، ޕްރިންސް މިޗީ 29 އޭޕްރީލް ، 1901 ޓޯގޫ ޕެލަސް، އައޯޔާމާ، ޓޯކިޔޯ، ޖަޕާން |
| އަވަހާރަވީ | 7 ޖެނުއަރީ 1989 (87 އަހަރުގައި) ފުކިއާގޭ އިމްޕީރިއަލް ޕެލަސް، ޓޯކިޔޯ، ޖަޕާން |
| އަނބިކަނބަލުން | ކޮޖޫން (ކ 1924) |
| ދަރިން |
|
| ބައްޕާފުޅު | ޓައިޝޯ |
| މަންމާފުޅު | ސަޑަކޯ ކުޖޯ |
| ޝާހީ ދަރިކޮޅު | އިމްޕީރިއަލް ހައުސް އޮފް ޖަޕާން |
| ސޮއި |  |
ހިރޯހިޓޯގެ އަޑު ރެކޯޑްކޮށްފައިވަނީ 14 އޮގަސްޓް 1945 | |
ހިރޯހިޓޯ (裕仁؛ 29 އޭޕްރީލް 1901 – 7 ޖެނުއަރީ 1989)، އަވަހާރަވުމަށްފަހު އެމްޕަރަރ ޝޯވާގެ ގޮތުގައި ޝަރަފުވެރިކަން ލިބިވަޑައިގެންނެވި، އަކީ ޖަޕާނުގެ 124 ވަނަ އެމްޕަރަރ އެވެ. 1926 ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެން 1989 ވަނަ އަހަރު އަވަހާރަވުމާ ހަމައަށް ރަސްކަން ކުރައްވަމުން ގެންދެވި އިރު، އޭނާ އަކީ ދުނިޔޭގައި އެންމެ ގިނަ ދުވަހު ރަސްކަން ކުރެއްވި އެއް ރަސްގެފާނެވެ. ހިރޯހިޓޯ ވަނީ 62 އަހަރުގެ ދިގު ރަސްކަމެއްކޮއްފައެވެ. އެއީ ޖޕާނުގ އެއްވެސް ރަސްކަލަކަށް ނުކުރެވޭވަރުގެ ދިގު ރަސްކަމެކެވެ.
ދެވަނަ ބޮޑު ހަނގުރާމައިގެ ދުވަސްވަރު ޖަޕާނުގެ އަންބަރާޠޫރިއްޔަތުގެ ވެރިއެއްގެ ގޮތުގަިހުރެ، ދެވަނަ ބޮޑު ހަނގުރާމަ ފުޅާކުރުމަށް ގިނަ މަސައްކަތްތަކެއް ކުރެއްވިއެވެ. ހިރޯހިޓޯ އުފަންވެވަޑައިގަތީ ޓޯކިޔޯގެ އައޯޔާމާ އަށެވެ. އޭނާ އަކީ ވަލީއަހުދު ޔޮޝިހިޓޯ އާއި ވަލީއަހުދު ސަޑާކޯ (ފަހުން އެމްޕަރަރ ޓައިޝޯ އާއި އެމްޕްރެސް ޓެއިމޭ) ގެ ފުރަތަމަ ދަރިފުޅެވެ. އެމްޕަރަރ މެއިޖީގެ ކާފަދަރިއެއްގެ ގޮތުގައި ހިރޯހިޓޯ ބޮޑުކުރީ ދަރުބާރާ ދުރަށް ނަމަވެސް އޭނާގެ ބެލެހެއްޓުންތެރިޔާ މަރުވުމުން އެނބުރި އައެވެ. އޭނާގެ ތައުލީމުގައި ބާރުއަޅާފައިވަނީ އޭނާގެ ނާޒުކުކަމުގެ ސަބަބުން ޖިސްމާނީ ސިއްޙަތަށާއި، އޭގެ އިތުރުން ޚަރަދުކުޑަކުރުމާއި ވާޖިބަށް ޚިދުމަތްކުރުމަށެއެވެ. ހިރޯހިޓޯގެ ކުރީގެ އަސްކަރީ ކޮމިޝަންތަކާއި ނުފޫޒުގަދަ ފަރާތްތަކުގެ ދަށުން ތައުލީމު ދެއްވުމުން، ޖަޕާނުގެ އަންބަރާޠޫރިއްޔަތުގެ ނަސްލާ މެދު އޭނާގެ ނަޒަރިއްޔާތާއި، ޒަމާނީވުމާއި ޑިޕްލޮމެސީގައި ޖަޕާނުގެ ދައުރު ބައްޓަންވެގެން ދިޔައެވެ. އޭނާގެ ބައްޕަ ރަސްކަމަށް އިސްވެވަޑައިގަތީ 1912 ވަނަ އަހަރު އޭނާގެ ބައްޕަ އެމްޕަރަރ މެއިޖީ އަވަހާރަވުމުންނެވެ. އޭގެ ސަބަބުން އުމުރުން އެގާރަ އަހަރުގެ ޕްރިންސް ހިރޯހިޓޯ އަކީ ވާރިސެއްގެ ގޮތުގައި ކަނޑައެޅުނެވެ. 1916 ވަނަ އަހަރު ވަލީއަހުދުގެ މަގާމަށް އިއުލާން ކުރެއްވި ހިރޯހިޓޯ 1921 ވަނަ އަހަރު ހުޅަނގު ޔޫރަޕަށް ކުރެއްވި ދަތުރުފުޅަކީ ޖަޕާނަށް ބައިނަލްއަގްވާމީ ޑިޕްލޮމެސީ އަށް އެޅުނު މުހިންމު ފިޔަވަޅެކެވެ. ރާއްޖެއިން ބޭރުގައި، ޚާއްޞަކޮށް އިނގިރޭސިވިލާތުގައި އޭނާ ކުރި ތަޖުރިބާތަކާއި، ޔޫރަޕްގެ ރަސްރަސްކަލުންނާ ބައްދަލުކުރެއްވުމުން، ބައިނަލްއަޤްވާމީ ގުޅުންތަކާއި ދުނިޔޭގެ މައިދާނުގައި ޖަޕާނުގެ މަޤާމަށް އޭނާއަށް ދެނެގަތުމަށް އަސަރުކުރިއެވެ.
ބައްޕަގެ ސިއްހީ މައްސަލަތަކާއި، މުހިންމު މުއާހަދާތަކާއި، 1923 ވަނަ އަހަރު އައި ބޮޑު ކާންޓޯ ބިންހެލުމާއި، އަވަހާރަކޮށްލުމަށް ކުރި މަސައްކަތުގެ ސަބަބުން ޖަޕާނުގެ އަންބަރާޠޫރިއްޔަތު ހިންގުމުގެ މައްސޫލިޔަތުތަކާއި ވާޖުބުތައް، އަދާ ނުކުރެވޭނެތީވެ، 1921 ވަނައަރު ހިރޯހިޓޯ ވަނީ ރަސްކަމާއި (ސެޝޯ) ނުވަތަ ރިޖެންޓްގެ ގޮތުގައި ހަވާލުވެ ވަޑައިގެންފައެވެ. 1926 ވަނަ އަހަރުގެ ޑިސެމްބަރު މަހު އޭނާގެ ބައްޕަ އަވަހާރަވުމުން، ހިރޮހިޓޯ—އޭރު އުމުރުން 25 އަހަރު—ޖަޕާނުގެ ރަސްގެފާނަކަށް (އެމްޕަރަރ) އަކަށް ވެވަޑައިގެންނެވި އެވެ. ރޯހިޓޯ، އެމްޕަރަރކަން ކުރެއްވީ ދުސްތޫރީ ރަސްގެފާނެއްގެ ގޮތުގައިއެވެ. ޖަޕާނުގެ އަންބަރާޠޫރިއްޔަތު ފުޅާވުމަމުންއައި ދުވަސްވަރު ޚާއްސަކޮށް ސީނު ކަރައިގައި އަސްކަރިއްޔާ އުފެއްދުމާއި ދެވަނަ ބޮޑު ހަނގުރާމައިގައި ބައިވެރިވުމުގެ ދުވަސްވަރު މެއިޖީ ގާނޫނު އަސާސީގެ ދަށުން ދައުލަތުގެ ވެރިޔާގެ މަގާމު އަދާކުރެއްވިއެވެ.
ޖަޕާނުގެ ދެރަވުމަށްފަހު، ހިރޯހިތޯގެ ނަމުގައި ހަނގުރާމަ ކުރި ނަމަވެސް، އޭނާއާމެދު ހަނގުރާމައިގެ ކުށްތަކަށް ދަޢުވާ ނުކުރެވުނެވެ. އެއީ ޖެނެރަލް ޑަގްލަސް މެކްއާތަރގެ ވިސްނުމުގައި، އެކުވެރިންގެ އޮކިއުޕޭޝަނެއް ޤާއިމުކޮށް، އެމެރިކާއަށް ހަނގުރާމައަށްފަހުގެ މަޤްޞަދުތައް ހާސިލުކުރުމަށް އެއްބާރުލުންދޭ އެމްޕަރަރެއް ބޭނުންވާނެތީއެވެ. މިކަމުގެ ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން، ޓޯކިޔޯ ހަނގުރާމަ ކުށްތަކުގެ ޓްރައިބިއުނަލްގައި ހިރޯހިތޯއާއި އޭނާގެ އާއިލާ ކުށްވެރިކުރެވިދާނެ އެއްވެސް ހެއްކެއް ނުހިމެނުމަށް މެކްއާތަރ މަސައްކަތްކުރިއެވެ. 1946 ގެ ޖަނަވަރީ 1 ގައި، އެކުވެރިންގެ ފަރާތުން ލިބުނު ޕްރެޝަރާއެކު، އެމްޕަރަރ ރަސްމީކޮށް އޭނާގެ ދިވްޔަވީކަން ދޫކޮށްލިއެވެ. ހަނގުރާމައިގެ ފަހުގެ ޖަޕާނުގެ އާރާސްތުވުމާއި ބައިނަލްއަޤްވާމީ މުޖުތަމަޢުއަށް އަލުން އެކުވެރިވުމުގައި ހިރޯހިތޯ މުހިންމު ދައުރެއް އަދާކުރިއެވެ. ނަމަވެސް ހަނގުރާމައިގެ ތެރޭގައި އޭނާގެ ދައުރު ދެބަސްވުން އުފެދޭ ކަމަކަށް ވިއެވެ. އޭނާގެ ތަރިކައަކީ އާދަކާދައާއި، މިލިޓަރިޒަމާއި، މޮޑަނައިޒޭޝަންގެ ކޮމްޕްލެކްސް މިކްސްޗަރެއް ކަމުގައިވެ، 20 ވަނަ ޤަރުނުގައި ޖަޕާނަށް ކުރިމަތިވި ގޮންޖެހުންތަކާއި ބަދަލުތައް ދައްކުވައިދެއެވެ. ހިރޯހިތޯ 87 އަހަރުގެ އުމުރުގައި 1989 ގެ ޖަނަވަރީ މަހު ފުކިއާގެ ގަނޑުވަރުގައި ނިޔާވިއެވެ. އަދި އޭނާގެ ބޮޑު ދަރިކަލުން އަކިހިތޯ ވެރިކަމަށް އައިސްފިއެވެ. 1979 ވަނަ އަހަރާ ހަމައަށް، ސެންޓްރަލް އެފްރިކާގެ އެމްޕަރަރ ޖީން-ބެޑެލް ބޮކާސާ ވެރިކަމުން ވައްޓާލެވުނު ފަހުން، ދުނިޔޭގައި "އެމްޕަރަރ" މި މަޤާމު އޮތް ހަމައެކަނި ރަސްކަލަކީ ހިރޯހިތޯއެވެ.
ކުރީކޮޅުގެ ޙަޔާތް[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ]
ހިރޯހިތޯ އުފަންވީ 1901 ވަނަ އަހަރުގެ އޭޕްރީލް މަހުގެ 29 ވަނަ ދުވަހު، ޓޯކިޔޯގެ އާކާސާކާ އިމްޕީރިއަލް ގަނޑުވަރުގައެވެ. އޭނާގެ މައިންބަފައިންނަކީ އޭރުގެ ކްރައުން ޕްރިންސް ޔޯޝިހިތޯ އާއި ސަދަކޯ ކުޖޯއެވެ. ހިރޯހިތޯގެ އުފަންނަމަކީ މިޗިނޯމިޔާ ހިރޯހިތޯއެވެ. އޭނާ އުފަންވިއިރު އޭނާގެ ބައްޕަ ޔޯޝިހިތޯއަކީ ޖަޕާނުގެ ވަލީ އަހުދު ކަމުގައިވާތީ، ހިރޯހިތޯއަކީ ޖަޕާނުގެ ދެވަނައަށް ވެރިކަމަށް އައުމަށް ހުރި ފަރާތް ކަމުގައި ވިއެވެ. ހިރޯހިތޯގެ ކުޑައިރު ވޭތުކޮށްފައިވަނީ އިމްޕީރިއަލް ގަނޑުވަރުގެ ތެރޭގައި، އާދަކާދަތަކާއި ޕްރޮޓޮކޯލްތަކުގެ ތެރޭގައެވެ. އޭނާއަށް ކިޔަވައިދިނީ އަމިއްލަ ޓިއުޓަރުންނެވެ. ހިރޯހިތޯއަށް ހަގު އަހަރު ފުރުނުއިރު، އޭނާގެ ބައްޕަ ޔޯޝިހިތޯ ވެރިކަމަށް އަރައިވަޑައިގަތެވެ. މިހިސާބުން ފެށިގެން ހިރޯހިތޯއަކީ ޖަޕާނުގެ ކްރައުން ޕްރިންސްއެވެ.
ހިރޯހިތޯގެ ޅަފަތުގެ ދުވަސްތަކުގައި ޖަޕާނަކީ ބާރުގަދަ، އިސްތިޢުމާރީ ޤައުމަކަށް ވަމުން އައި ޤައުމެކެވެ. އޭނާގެ ޒުވާން ދުވަސްވަރު ހޭދަކުރީ މި މާހައުލުގައި، ޖަޕާނުގެ ސަގާފަތާއި އާދަކާދަތަކުގެ އިތުރުން ހަނގުރާމަވެރި ރޫހެއްގެ ތެރޭގައެވެ. މި ތަޖުރިބާތަކަކީ ފަހުން އޭނާގެ ވެރިކަމުގެ ދައުރުގައި ނުހަނު މުހިންމު ދައުރެއް އަދާކުރި ކަންކަމެވެ. ޖުމުލަކޮށް ބަލާއިރު، ހިރޯހިތޯގެ ކުރީކޮޅުގެ ދިރިއުޅުމަކީ އިމްޕީރިއަލް ޢާއިލާގެ ދަރިއެއްގެ ހައިސިއްޔަތުން ވަރަށް ޚާއްޞަ ގޮތަކަށް ބައްޓަންވެފައިވާ ދިރިއުޅުމެކެވެ. އޭނާގެ އުފަންވުމާއި ހެދިބޮޑުވުމުގެ މާހައުލަކީ އޭނާގެ މުޅި ދިރިއުޅުމަށް ނުހަނު ބޮޑު އަސަރެއް ކޮށްފައިވާ ކަންކަމެވެ. މި ތަޖުރިބާތަކުގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް، ހިރޯހިތޯއަކީ ޖަޕާނުގެ ތާރީޚުގައި އެންމެ މުހިންމު އެއް ލީޑަރަކަށް ވެގެން ދިޔައެވެ.