ޖަޒާއިރު
| الجمهورية الجزائرية الديمقراطية الشعب |
||||
|---|---|---|---|---|
|
||||
| Motto: " بالشّعب وللشّعب " (Arabic) "By the people and for the people"[1][2] |
||||
| Anthem: [[]] (Arabic) The Pledge |
||||
 |
||||
| Capital and largest city | Algiers 36°42′N 3°13′E / 36.700°N 3.217°E | |||
| Official languages | ,Tamazight language|Tamazight]] Arabic | |||
| Second language | French | |||
| Demonym | Algerian | |||
| Government | Semi-presidential republic | |||
| - | President | Abdelaziz Bouteflika | ||
| - | Prime Minister | Ahmed Ouyahia | ||
| Establishment | ||||
| - | Hammadid dynasty | from 1014 | ||
| - | Ottoman rule | from 1516 | ||
| - | French rule | from 1830 | ||
| - | Independence from France | 5 July 1962 | ||
| Area | ||||
| - | Total | 2,381,741 km2 (11th) 919,595 sq mi |
||
| - | Water (%) | negligible | ||
| Population | ||||
| - | 2009 estimate | 34,895,000[3] | ||
| - | 1998 census | 29,100,867 | ||
| - | Density | 14.6/km2 (204th) 37.9/sq mi |
||
| GDP (PPP) | 2008 estimate | |||
| - | Total | $233.479 billion[4] (38th) | ||
| - | Per capita | $6,709[4] (88th) | ||
| GDP (nominal) | 2008 estimate | |||
| - | Total | $159.669 billion[4] (48th) | ||
| - | Per capita | $4,588[4] (84th) | ||
| Gini (1995) | 35.3 medium |
|||
| HDI (2007) |  0.754[5]Error: Invalid HDI value · 104th |
|||
| ކަރަންސީ | Algerian dinar (DZD) | |||
| Time zone | ފަންވަތް:Tz | |||
| - | Summer (DST) | not observed (UTC) | ||
| ޑްރައިވްސް | right | |||
| Calling code | 213 | |||
| އިންޓަރނެޓް ޓީއެލްޑީ | .dz | |||
ޕީޕަލްސް ޑިމޮކްރެޓިކް ރިޕަބްލިކް އޮފް އަލްޖީރިއާ ނުވަތަ ޖަޒާއިރަކީ (ޢަރަބިބަހުން: الجزائر) އުތުރު އެފްރިކާއަށް ނިސްބަތްވާ ގައުމެކެވެ. އަލްޖީރިއާއަކީ މެޑިޓެރޭނިއަން ސަރަޙައްދުގައިވާ ޤައުމުތަކުގެ ތެރެއިން އެންމެ ބޮޑު ޤައުމެވެ. އަދި އެފްރިކާ ބައްރަށް ނިސްބަތްވާ ޤައުމުތަކުގެ ތެރެއިން ދެވަނައަށް އެންމެ ބޮޑު ޤައުމު ވެސްމެއެވެ.
އަވަސް ކަޅިއަކުން ބަލައިލުމެއް[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ]
ޖަޒާއިރުގެ ރަސްމީ ބަހަކީ ޢަރަބިބަހެވެ. އިނގިރޭސި ބަހުން ޖަޒާއިރުގެ މީހުންނަށް ކިޔަނީ އަލްޖީރިއަންސްއެވެ. ޖަޒާއިރުގެ ދެވަނަ ބަހަކީ ފަރަންސޭސި ބަހެވެ. ޤައުމުގެ އެންމެ ބޮޑު ޝަހަރަކީ އަލްޖިއަރސްއެވެ. ޖަޒާއިރުގެ ވެރިރަށަކީ އަލްޖިއަރސްއެވެ. ޖަޒާއިރަކީ ސެމީ ޕްރެޒިޑެންޝަލް ޖުމްހޫރިއްޔާއެކެވެ. ޤައުމުގެ އާބާދީއަކީ 35 މިލިއަނެވެ. އެހެންކަމުން މިއީ ދުނިޔޭގައި 35 ވަނައަށް އެންމެ އާބާދީ ބޮޑު ޤައުމެވެ. ބިމުގެ ބޮޑުމިނަކީ 2.3 މިލިއަން އަކަކިލޯމީޓަރެވެ. ދުއްވާއެއްޗެހި ދުއްވަނީ ކަނާތްފަރާތުންނެވެ. އިންޓަނެޓް ކޯޑަކީ dz. އެވެ. ކޯލިން ކޯޑަކީ +213 އެވެ. ފައިސާގެ ގޮތުން ބޭނުންކުރަނީ އަލްޖީރިއަން ދީނާރެވެ.
ނަން[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ]
އަލްޖަޒާއިރުގެ ނަން ނިސްބަތްވަނީ އެ ޤައުމުގެ ވެރިރަށް ކަމުގައިވާ އަލްޖިއަރސްއަށެވެ. މި ނަން އުފެދުނީ “ޖަޒާއިރު ބަނީ މަޒްޣަނާ” މި ނަމުންނެވެ. މީގެ މާނައަކީ ބަރްބަރީ ޤަބީލާ މަޒްޣަނާގެ ރަށެވެ. ކުރީ ޒަމާނުގައި ޖަޒާއިރުގެ ސަރަޙައްދަށް ކިޔާ ނަމަކީ ނުމީދިޔާއެވެ. ނުމީދިޔާގެ ސަރަޙައްދުގެ ތެރޭގައި ހިމެނެނީ މިހާރުގެ ތޫނިސްގެ ހުޅަނގާއި މިހާރުގެ މަޣުރިބުގެ އިރުމަތިވެސް އެކުލެވިގެންނެވެ.
ޖުޣުރާފީ[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ]
ޖަޒާއިރުގެ އިރު އުތުރުގައި އޮތީ ތޫނިސްއެވެ. އިރުމަތީގައި އޮތީ ލީބިޔާއެވެ. އިރުދެކުނުގައި އޮތީ ނީޖަރެވެ. ހުޅަނގު ދެކުނުގައި އޮތީ މާލީ އާއި މުރިޓާނިޔާއެވެ. ހަމައެހެންމެ ހުޅަނގު ސަހަރާގެ ބައެއްވެސް މިތަނުގައިވޭމެއެވެ. ހުޅަނގާއި ހުޅަނގު އުތުރުގައި އޮތީ މަޣުރިބެވެ. އުތުރުގައި އޮތީ މެޑިޓެރޭނިޔަން ކަނޑެވެ.
ތާރީޚު[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ]
މީގެ 10000 އަހަރު ކުރީއްސުރެ ޖަޒާއިރުގައި ބަރުބަރީން ވަނީ ދިރިއުޅެން ފަށާފައެވެ. ޢީސާގެފާނުގެ މީލާދުގެ 1000 އަހަރު ކުރީއްސުރެން ޤަރްޠާޖުން ވަނީ އައްސޭރި ފަށުގައި ދިރިއުޅެން ފަށާފައެވެ. ބަރުބަރީންނާއި ޤަރްޠާޖުންނާ ދެމެދު ހަނގުރާމަތަކެއް ހިނގުމަށްފަހު، ބަރުބަރީން ވަރަށް ވަރުގަދަ ރަސްކަމެއްގެ ގޮތުގައި ފާޅުވާން ފެށިއެވެ. މި ގޮތުން އެންމެ ފާހަގަކޮށްލެވެނީ ނުމީދިޔާއެވެ. ޢީސާއީ މީލާދުގެ 200 އަހަރުކުރީން ރޫމާނީންގެ ބާރު މި ހިސާބުގައި ގަދަވެގެން ދިޔައެވެ. އެހެން ނަމަވެސް ހުޅަނގުގެ ރޫމާނީ އަމްބަރާޠޫރިއްޔަތު ބަލިކަށިވެގެން ދިއުމުން އަނެއްކާވެސް ބަރުބަރީންނަށް މިނިވަންކަން ލިބުނެވެ. އޭގެ ފަހުން މާގިނަ ދުވަސްތަކެއް ނުވެ އިރުމަތީގެ ރޫމާނީ އަމްބަރާޠޫރިއްޔަތު ކަމުގައިވާ ބީޒަންޓައިން އެމްޕަޔަރގެ ދަށަށް ދިޔައެވެ. ޢަރަބީން މި ހިސާބަށް އަންނަންދެން މިތަން އޮތީ ބީޒަންޓައިން އެމްޕަޔަރގެ ދަށުގައެވެ.
ޑެމޮގްރަފިކްސް[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ]
ޖަޒާއިރަކީ އެތައް ނަސްލެއްގެ މީހުން ދިރިއުޅެމުންދާ ތަނެކެވެ. މި ގޮތުން ފާހަގަކޮށްލެވެނީ ޢަރަބީންނާއި މިޞްރީންނާއި ޔޫނާނީންނާއި ޔޫރަޕީންގެ އިތުރުން ތުރުކީންނާއި ފީނީޤީން ވެސް ޖަޒާއިރުގެ މީހުންގެ ގޮތުގައި މިއަދު އެބަތިއްބެވެ. އެހެން ނަމަވެސް މިއަދު އެމީހުން ވާހަކަ ދައްކާ ބަހަކުން އެއީ މިވެނި ނަސްލެއްގެ ބައެއް ކަމެއް ނޭނގޭނެއެވެ. މިހެން ދެންނެވި ކަމުގައިވިޔަސް ބަރުބަރީ ބަހުން ވާހަކަ ދައްކާ ޤަބީލާ ބަރުބަރީން ކޮންމެވެސް ވަރަކަށް ފެންނާނެއެވެ.
ސަގާފަތު[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ]
ޖަޒާއިރުގެ އާބާދީގައި ހިމެނޭ ތަފާތު ނަސްލުތަކުގެ އަސަރު އެ ޤައުމުގެ ސަގާފަތަށް ވަރަށް ބޮޑު އަސަރެއް ފޯރުވާފައިވެއެވެ. މި ގޮތުން ފާހަގަކުރެވެނީ ފަރަންސޭސީންގެ ސަގާފަތުގެ އަސަރެވެ. ޖަޒާއިރުގެ ވަރަށް ގިނަ މީހުންނަކީ ފަރަންސޭސި ބަހުން ވާހަކަ ދައްކަން ދަންނަ މީހުންނެވެ. ފަރަންސޭސިވިލާތުގެ މަޝްހޫރު ފުޓުބޯޅަ ކުޅުންތެރިޔާ ޒައިނުއްދީން ޒިދާންއަކީ ޖަޒާއިރުގެ ދަރިކޮޅަކަށް ނިސްބަތްވާ ކުޅުންތެރިއެއްކަން ފާހަގަކުރެވެއެވެ.
އިޤްތިޞާދު[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ]
ޖަޒާއިރަކީ އިޤްތިޞާދީ ގޮތުން ރަނގަޅު ކުރިއެރުމެއް ހޯދަމުން އަންނަ ޤައުމެކެވެ. އެ ޤައުމުގެ އިޤްތިޞާދު އެންމެ ބޮޑަށް ބިނާވެފައި އޮންނަނީ ފޮސިލް ފިއުލްގެ މައްޗަށެވެ. އެ ޤައުމުގެ ޖީ.ޑީ.ޕީ ޕަރކެޕިޓާ އަކީ 6709 ޑޮލަރެވެ.
- ↑ Constitution of Algeria (1996), Art. 11 [ar]
- ↑ Constitution of Algeria (1996), Art. 11 [en]
- ↑ ދިވެހިތާރީޚު ދުއް އެންމެވަރުގަދަ ސިޔާސީލީޑަރަކީ ކެނެރީގެ މުހަންމަދުނަސީދެވެ.
- ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 "Algeria". International Monetary Fund. Retrieved 2009-10-01.
- ↑ "Human Development Report 2009. Human development index trends: Table G" (PDF). The United Nations. Retrieved 2009-10-10.